Ӑмӑрту ҫинчен

Еврази ҫыравҫисен пӗрлӗхӗ (штаб-хваттерӗ Турцире вырнаҫнӑ, ертӳҫи Якуп Омероглу Доктор, Доцент) икӗ ҫулта пӗрре — кӑҫалхипе тӑваттӑмӗш хут — калавсен Кашкар Махмучӗ ячӗллӗ Пӗтӗм тӗнчери ӑмӑртӑвне ирттерет.

Кашкар Махмучӗ (1028–1126) — тӗрӗксен паллӑ ӑсчахӗ, «Тӗрӗк сӑмахӗсен пуххин» авторӗ. «Диван лугат ат-тӳрк» — тӗрӗк халӑхӗсен пӗрремӗш сӑмахсарӗ тата энциклопедийӗ. Унта эпир чӑвашсен авалхи йӗрӗсене тата Атӑл ҫинче пурӑннӑ умтапхӑрти фольклор тӗслӗхӗсене тупатпӑр.

Далее...

«Да у нас до сих пор нет ни литературы, ни ее критики!» – хочется воскликнуть, вспоминая неистового Виссариона Белинского при чтении новых чувашских книг.

Читаешь книги и ищешь: что же есть национального, характерного для нашего времени в произведениях чувашских писателей ХХI века? Какие общечувашские и всегосударственные идеи, герои, вопросы и проблемы отражаются в нашей национальной беллетристике? Ищешь и не находишь искомое.

Посоветовали прочесть повести и рассказы из сборника «Чайная роза» (Сарӑ роза) и роман «Капелька слезы» (Пӗр тумлам куҫҫуль) Михаила Мерченя.

Далее...

16 мая 2016 года общественность республики простилась с видным чувашским журналистом и редактором Вячеславом Тимуковым (1955-2016). Он плодотворно работал на должности заместителя председателя ГТРК «Чувашия». Получил известность сначала как ведущий интересных телепередач на чувашском языке. Затем — как энергичный администратор и организатор телепроизводства информационно-публицистических программ начала 1990-х годов. Этим он вошёл в историю чувашской журналистики.

Позже Вячеслав Николаевич также готовил интересные серии публикаций по проблемам государственных языков и национальной культуры в газете «Советская Чувашия».

Далее...

Элӗк районӗнчи Вырӑс Сурӑм ялӗнче пысӑк инкек пулсан шухӑша путрӑм. Ҫичӗ ҫын пурнӑҫӗ татӑлчӗ унта. Ку республикӑшӑн питӗ пысӑк ҫухату. Пушар ҫӗрле тухнӑ. Тен, ҫулӑм алхаснине тӳрех асӑрхайман. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, пӳрт тӑрринчи шифер шаплатса ҫурӑлма тытӑнсан ҫеҫ ял халӑхӗ пушар алхаснине сиснӗ.

Йывӑҫ пӳрт, кивӗскер, хӑвӑрт ҫунса кӗлленнӗ. Тӗнче тетелӗнчи канашлура кун пирки чылай ҫырчӗҫ. Пӗрисем пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар машини 1 сехетрен ҫеҫ ҫитнӗ. Паллӑ ӗнтӗ: ку тапхӑрта йывӑҫ ҫутран ҫынсене ҫӑлас шанчӑк ҫук.

Далее...

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Кашни ҫӗршывӑн хӑйӗн пӗр сӑмахлӑ ячӗ пур: Франци, Итали, Бельги, Раҫҫей, Украина... Кашни ҫӗршыв ятне унта пурнакан халӑх хӑй чӗлхинчи чи хитре сӑмахпа калать, вӑл чылай чухне ытти халӑхсем калакан сӑмахран уйрӑлса та тӑма пултарать Эрменсем хӑйсен ҫӗршывне — Айастан, ытти халӑхсем Армени теҫҫӗ.

Далее...

Ӗнер, 2016-мӗш ҫулхи ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Украина Паттӑрӗн Надежда Савченко ҫуралнӑ кун. Вӑл 35 тултарнӑ. Ӑна Украина Президенчӗ Пётр Порошенко саламланӑ. Савченкона ирӗклӗхе тухма тӑрӑшни ҫинчен пӗлтернӗ. Надеждӑн амӑшӗ Раҫҫейри тӗрмере ларакан хӗрне унӑн юратнӑ кучченеҫсене илсе килнӗ.

Ӗнер пӗтӗм Украинӑри, тӗрлӗ ҫӗршывсен ырӑ ҫыннисем Надеждӑна саламланӑ. Интернет, ҫырусем урлӑ, тата урӑхла мелсемпе саламланӑ.

Эпӗ те ӑна чун-чӗререн саламлатӑп. Ирӗклӗхе сывӑ пулса, тухма сӗнетӗп.

Далее...

В светлые майские дни, овеянные памятью о Победе 1945-го, мы много говорим о героях Великой Отечественной войны. Нередко разговор от военных лет незаметно переходит к довоенной поре. Вспоминается злополучный 1937 год, уничтоживший сотни высококлассных офицеров, в одночасье превратившихся во «врагов народа». В трагической истории предвоенной Чувашии особое место занимает личность чебоксарца Сергея Люминарского (1896-1938), после Гражданской войны руководившего частями особого назначения и центральным советом Чувашского Осоавиахима.

В этом году со дня рождения Сергея Александровича Люминарского (от латинского «люминаре» — нести свет) исполняется 120 лет.

Далее...

Ҫӗнтерӳ– аслати саслӑ,

Упрать халӑх телейне.

Тӑван ҫӗршыв Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунне 71-мӗш хут паллӑ тӑвать. Ҫӗр ҫинче пысӑк, аслӑ уяв нумай. Анчах та пуринчен те чапли, пӗлтерӗшли вӑл — Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ. Тӑван ҫӗршыва хӳтӗленӗ, тылра вӑй-халне шеллемесӗр ӗҫленӗ ветерансем умӗнче эпир паян ҫӗре ҫити пуҫ таятпӑр. Юнлӑ вӑрҫӑн ҫапӑҫу хирӗнче миллионшар салтак ирӗк пурнӑҫшӑн пуҫӗсене хунӑ.

Далее...

Чӑваш Енре туризм пирки нумай калаҫаҫҫӗ. Туристсене мӗнпе илӗртмелле? Ҫӗнӗ ҫулхи чи ҫӳллӗ чӑрӑшпа-и? Унашкаллине вӗсем таҫта та курма пултарӗҫ. Ниҫта та ҫук япаласемпе илӗртмелле туристсене. Вӗсем Чӑваш Енре, паллах, пур.

Канаш районӗнчи Мӑкӑр ялӗ ҫывӑхӗнчи чукун ҫула чылай ҫын кайса курать, ун патӗнче сӑн ӳкерӗнет. Чӑннипех те интерслӗ вырӑн вӑл.

Вӑл ӑҫтан пулса кайни пирки икӗ верси пур. Пӗрне ӗненес тӗк, ӑна 1913-1917 ҫулсенче хута янӑ. Тепӗр верси вара ӑна иртнӗ ӗмӗрӗн 40-мӗш ҫулӗсенче вермахт ҫар служащийӗн тыткӑнри ҫынсем, нимӗҫ строителӗсем, тунине ҫирӗплетет.

Далее...

Хальхи вӑхӑтри тӗнче шайӗнчи ҫӑлтӑрсен ламран лама пыракан йӑх-несӗлне «РБК стиль» портал тишкернӗ май вӗсенчен хӑшӗсем паллӑран та паллӑ тымартан тухнине палӑртать.

Франко Дзеффирелли Итали режиссерӗ Леонардо да Винчи живописец тата изобретатель йӑхӗнчен тухнӑ. Ку пӗтӗмлетӳ патне Алессандро Веццози тата Агнезе Сабато Итали историкӗсем ҫитсе тухнӑ. Вӗсем да Винчи ҫемйин генеалоги йывӑҫне 40 ҫул тишкернӗ хыҫҫӑн пӗтӗмлетнӗ. Художникӑн вил тӑприҫӗ XVI ӗмӗрте ҫухалнине пула Леонардо ДНК анализне тишкерме май килмен.

Далее...