Хĕвеллĕ çумăр


Чăшăлти шăтнă калчасем çумăр ыйта пуçларĕç. «Тархасшăн, пĕр сыпкăм шыв...»

Юлашкинчен, шăп та лăп радио паян çумăр пулмасть тесе пĕлтернĕ шăрăх кунхине, таçтан урăм-сурăм пĕлет хуралса хăпарчĕ те, ял çийĕн аслати кĕрлесе кайрĕ. Ырă çумăр мар, усал çумăр пулчĕ ку.

Пĕчĕк чухнех Микулая кукамăшĕ авалхи тĕшмĕш йăласем çинчен каласа кăтартнăччĕ. Çутçанталăк инкекĕсенчен сыхланас тесе, халăх тем те хăтланса пăхнă иккен. Усал çумăр таврашĕнчен акă еплерех сыхланнă пулать вара.

...Ялти чи таса хĕре суйласа илеççĕ те пуçне шурă тутăр çыхтараççĕ, çине таса кĕпе тăхăнтараççĕ. Таса хĕр уя пуçламан çăкăрпа тухать, пуç тайса кĕлтăвать, вăл кĕлтунă май усал çумăр вара аяккалла иртсе каять имĕш.

Çамрăк агроном тĕшмĕшсене ĕненмест-ха. Çапах та «таса хĕр» тенĕрен хăй ăссĕн Нинăна аса илет, халĕ те пиншак кĕсйинчех чиксе çӳрекен ăшă çырăва аллипе кăкăрĕ çумне пăчăртать.

Усал çумăр усалах пулчĕ çав. Чĕреслетсе çунă хушăра кассăн-кассăн пăр çапса иртрĕ. Ыраш калчисем тунана ларнăччĕ ĕнтĕ, юрать-ха, «пăр ури» çав пусăпа каймарĕ. Çур тыррисем хальтерех кăна шăтнăччĕ. Пăрлă çумăрăн сăтăрĕ ытлашши сисĕнмерĕ. Çапах та колхоз садĕнчи тин çеç чăмăртаннă çырласемпе панулмисене чылаях сарăпларĕ — мĕн тери çимĕç куççулĕ пек çĕр çине харам тăкăнчĕ.

— Тăм ӳкнĕ вăхăтра каç-каç пахчара нӳрĕ тислĕк çунтартăмăр — тет Уруков ассăн сывласа. — Пĕтĕм сада талккишĕпех çăра тĕтĕм явлăкĕпе витрĕмĕр. Пин-пин тăваткăл метр мамăк çивитти!.. Тăмран сыхлантăмăр, пăртан упранаймарăмăр. Çитменнине, хам Шупашкарта пултăм.

Ытла та тĕлĕнмелле илтĕнчĕ Уруковăн çак юлашки сăмахĕ: ялта пулнă пулсан, вăл ĕнтĕ колхоз садне пăртан та упраса хăварĕччĕ имĕш. Чăннипех темĕнле пысăк вăй-хăват сисĕнет ун сăмахĕнче. Пĕвĕ-сийĕ унăн хытанка çеç пулин те, чунĕпе вăл патвар этем. Хăйне май Улăп, паттăр.

Анчах Улăп паттăр паян хытă пăшăрханать. Колхоз сачĕшĕн, халăх пурлăхĕшĕн... Вăл — сад ăсти. Çав ĕçе пĕтĕм чунне панă. Вĕренессе хăй таçтах вĕренеймен: май пулман унăн вĕренме. Çивĕч ăслăскер, çут тĕнчере вăл пурне те тĕпчесе пĕлесшĕн çунать, кĕнеке нумай вулать. Хăйсен колхозне çураки пĕтеспе çеç килсе çитнĕ агроном та ăна пуринчен ытла çак енĕпе килĕшрĕ — хăй пекех канăçсăр этем, вичкĕн куç. Тата Николай Шангин тин кăна институтран вĕренсе тухнă. Петр Иванович пĕр иккĕленмесĕрех шутлать: (агрономи наукинче çĕнни мĕн пур — йăлтах Шангин пуçĕнче! Куçăн каламасан та, çапларах шухăшлать ун пирки Уруков.

Çамрăк агроном хăйпе юнашар утакан парторганизаци секретарĕ çине куç хӳрипе пăхса илет. Агроном унăн хуйхи-суйхине лайăх ăнланать. Агроном сада çитсе курнăранпа нумай та вăхăт иртмерĕ-çке-ха. Ун чухне пĕтĕм сад Мăн Çавалкасран пуçласа Тури Çавалкаса çити юр хӳсе кайнă пек чечекре ларатчĕ. Кашни улмуççи çĕр сĕткенне шап-шуррăн кăпăклантарса таптаракан фонтан евĕр курăнатчĕ. Пĕр кĕтмен çĕртен сада, авă, пăр килсе çапрĕ. Шăрăх çанталăкра яланах çавнашкал инкек сиксе тухать — асар-писер тăвăл е пăрлă çумăр.

Çумăр пĕтĕм çуртри пуссине йĕтем пек пирчетсе хăварнă. Вар хĕррисенчи тăпрана юхтара-юхтара кайнă.

— Куратăн-и? — тет агроном, аллипе тĕллесе кăтартса. — Вар хĕррисене люцерна е клевер акнă пулсан, ку инкек хăрушах та марччĕ.

— Курăк акас системăпа кĕрешетпĕр мар-и? — такамран тăрăхласа илет Уруков. — Ĕлĕкех каланă: ухмаха турра пуççапма хушсан, вăл çамкине çапса çурнă, тет. Пирĕн те çавнашкал пулса пырать. Кутăнăн пуртă аври кутăнла тенĕ пек.

Усал çумăрăн усал йĕрĕ çĕр çинче кăна мар, пĕтĕм сывлăшра сисĕнет. Çумăр хыççăн халь, акă, сасартăк сивĕтсе пăрахрĕ. Калчасем хĕвел патнелле ярăнса туртăнас чухне сивĕпе çĕр çумнелле тĕршĕнеççĕ.

Агрономпа парторганизаци секретарĕ кукуруза пуссине çитрĕç. Вĕсем тин çеç ик-виçĕ çулçă кăларнă калча патнелле пĕшкĕнеççĕ.

— Сайра акнă кукурузăна, — тет агроном, — кашни тăваткăл тĕме сахалтан та пилĕк-ултă тĕшĕ акмалла. Кунта авă — пĕрер те икшер тĕшĕ.

— Тĕшĕ, — хăй тĕллĕн шухăша кайса тăрать Уруков. — Тĕшĕ тени — тĕнчере чи паха япала. Мăйăр тĕшши... Атом тĕшши... Кукуруза тĕшши. Тĕштырă... Этемĕн те хăйне кура тĕшĕ пулмалла. Пуçра тĕшĕ пулмасан, тăваткăл тĕме миçе тĕшĕ акассине те чухлаймăн.

Паллах, ку сăмахшăн агроном кӳреннĕ те пулĕччĕ. Анчах вăл «Маяк» колхозра — çенĕ çын. Кукурузăна вăл хăй акман. Тин ĕнтĕ нимĕн те тăваймăн. Тимлĕрех пăхса ӳстермелле кăна. Ретсем хушшине лайăхрах кăпкалатмалла. Ку — малашнехи ĕç. Уруков тĕшĕ пирки каланă сăмах вара çамрăк агронома питĕ савăнтарчĕ. Мĕн тери вăйлă шухăш: «Тĕшĕ — чи паха япала!»

— Тĕрĕс çав, — рехетленсех килĕшрĕ агроном, — пурнăçăн тĕшшине курма пĕлместпĕр. Колхозăн, тен, кукуруза вăрлăхĕ япăхрах пулнă. Тĕшшине лайăхах тĕрĕслемен. Акасса, тен, кашни тăваткăл тĕме пилĕк-ултă тĕшех акнă, шăтасса вара...

— Çу-ук, çӳлтен килекен инструкцисене чунтан пăхăнатпăр мар-и? — хăй тĕллĕн ӳпкелешсе илчĕ Уруков. — Хут татăкне турăш вырăнне лартса пуççапма хатĕр... Хам та садран аякках тухса çӳрейместĕп. Пур çĕре те çитмелле, тĕрĕслемелле. Пур çĕрте те куç кирлĕ.

Микулая ăнсăртран Хадаровăн садра персе янă сăмахĕ аса килчĕ: «Ха, пирĕн Петр Иванович райри пек пурăнать... Сухалĕ кăна çук !..

Микулай хăйне хăй аванах та мар туйрĕ. «Ытлашши лăпланса ларман-ши Уруков çав тӳлек кĕтесре? — шухăшларĕ вăл. — Хӳтĕ вырăн... Çил те вăр-варах пырса кĕреймест...» Анчах калас сăмахне агроном урăх çĕрелле пăрса ячĕ.

— Кирек мĕнле ӳсентăран та хăй ӳснĕ чухне çулçинчен ăшă кăларса тăрать, — терĕ вăл. — Çавăнпа тĕмре пилĕк-ултă кукуруза калчи пулсан, вĕсем хавасрах ӳсеççĕ. Сулхăн çанталăкра ку уйрăмах кирлĕ. Калчасем пĕрне-пĕри ăшă парса пулăшаççĕ, çил-тăвăл чухне пĕр-пĕрин çумне тĕршĕнеççĕ, çапла каллех пĕрне-пĕри хӳтĕлеççĕ.

— Вăл апла-ха, — килĕшрĕ агроном шухăшĕпе Уруков. — Çапах та этем çутçанталăк мыскарисене пăхăнма хăçан пăрахĕ-ши? Хăçан вăл çутçанталăк чури пулма пăрахĕ? Çутçанталăк вăй-хăватне хăçан хăй парăнтарĕ? Çултан-çул докладсемпе статьясенче илтетпĕр: «Çанталăк япăх пулнă пирки... Çанталăк япăххине пăхмасăрах... Çанталăк... Çанталăк... Çанталăк...» Мул чуралăхĕнчен хăтăлтăмăр пулсан, çутçанталăк чури пулма та пăрахмалла!.. Хăçан çитĕ çав вăхăт?

— Эсĕ, Петр Иванович, фитотрон тенине илтмен-и? — ыйтрĕ агроном! — Вăл ĕнтĕ оранжерея е теплица евĕр ятарласа тунă çурт-йĕр. Унта ӳсентăрана мĕнле çанталăк кирлĕ, çавăн пек çанталăк туса пама пулать. Пирĕн çĕршыв вĕçĕ-хĕррисĕр сарлака. Кунта халлĕхе пĕр аслă фитотрон туса хума çук-ха. Анчах ӳлĕм... Мĕн ӳлĕмĕ! Нумай та вăхăт иртмĕ! Эх, Петр Иванович!.. — Агрономăн тĕксĕм куçĕсем сасартăк çуталса кайрĕç.

Вăл кепкине ĕнси çинерех тĕртсе лартрĕ те, аллисемпе хăлаçланса, хăйĕн шухăшне калама тытăнчĕ.

Халлĕхе ку — фантази кăна-ха, çапах, Уруков калашле, унта «паха тĕшĕ» пур. — ...Пирĕн çĕр чăмăрне ултă пин километр çӳллĕшĕнче «магнит хирĕ» текенни ытамласа тăрать иккен. Ку вăл — хăйне евĕр магнитлă «броня». Çĕр чăмăрĕн «кĕпи». Çав «магннт кĕпе» витĕр хĕвел çутипе ăшши пирĕн çĕр çине чиперех çитеççĕ, анчах хĕвелтен сапăнса тăракан корпускуллă хĕлхемсем «магнит кĕпе» витĕр сăрхăнса тухаймаççĕ. Корпускуллă хĕлхемсем вĕсем — электронсем, протонсем, нейтронсем, нейтринăсем. Апла эппин пирĕн çĕр çине хĕвел хăвачĕ çурри кăна лекет, тепĕр çурри тĕнче уçлăхĕнче тытăнса юлать, пĕр усăсăрах сапаланса пĕтет.

Хĕвелĕн çавăн чухлĕ хăвачĕ тĕнче уçлăхĕнче пĕр усăсăрах сапаланса пĕтни пирĕн çĕр чăмăрĕшĕн ытла та пысăк тăкак, пысăк çухату. Этем, çав хăвата çĕр çине кӳрсе, чип-чиперех «ĕçе кӳлме» пултарать. Анчах епле майпа?

— Акă епле, — çамрăк агроном аллине патак тытрĕ те унпала çул çинчи тăпрана чĕркелеме тытăнчĕ. — Çĕр чăмăрĕн утмăл пиллĕкмĕш параллелĕ тăрăх кăнтăр полюсĕнчен çурçĕр полюсне çити тачка кабель хыватпăр. Кабель тачкăшĕ — вунпилĕк сантиметр, тăршшĕ вунă пин километр пулать. Кабель тăрăх хайхи темиçе çĕр пин ампер чухлĕ электричество токĕ яратпăр. Техника тĕлĕшĕнчен ку ĕмĕте чиперех пурнăçа кĕртме пулать. Юлашки вунă çул хушшинче кăна эпир миçе ГЭС туса лартрăмăр! Хайхи çĕр чăмăрĕн икĕ полюсне пĕр-пĕринпе çыхăнтарсан, çав параллель тĕлĕнчи «магнит хирĕ» хăйĕн хăватне çухатать. Урăхла каласан, эпир çĕр пиçиххине салтатпăр та çĕрĕн «магнит кĕпине» йӳле яратпăр. «Магнит кĕпен» çухине вĕçертетпĕр тесен те тĕрĕс пулать. Хĕвелĕн корпускуллă хĕлхемĕсем «уçă кĕпе çухи» витĕр çĕр çинелле вăркăнаççĕ. Çĕр çинчи температура хайхи икĕ хут ӳссе каять. Арктикăпа Антарктидăри пăрсем ирĕлме тытăнаççĕ. Пĕтĕм çутçанталăк, пĕтĕм çанталăк сасартăках улшăнать. Паллах, çĕр çинчи ăшша пĕр пек тытса тăма кабель çине темиçе регуляторпа трансформатор лартатпăр. Пĕлетĕн-и, Петр Иванович, пирĕн çĕр çинче ун чух вара нихăш кĕтесре те, нихăçан та хĕлле пулмасть. Полюссен тӳписенчех кукуруза акса тăвăпăр, арбузсем ӳстерĕпĕр. Саккунлă!..

«Саккуклă…» Çамрăк агроном кунта хăйĕн юратнă сăмахне каламасăр тӳсеймерĕ. Парторганизаци секретарĕ хăй ăссĕн кулса илчĕ. Çак тĕлĕнмелле фантази ăна та чунтанах хаваслантарчĕ.

— Нумаях пулмасть эпĕ пĕр журналта питĕ тĕлĕнмелле калав вуланăччĕ, — терĕ Уруков. — Чăн пулнă пекех çырса кăтартнă.

— Ăçта, мĕнле журналта? — кăсăклансах ыйтрĕ Шангин. — Кала-ха, кала!.. Епле эпĕ çав тĕлĕнтермĕш япалана халиччен те тупса вулайман?

— Итле, — терĕ Уруков, — калаври паттăрсем çур-çĕрти Баренц тинĕсне пĕвелеççĕ. Хайхи Атлантика океанĕнче кăнтăртан çурçĕрелле тапса хăпаракан ăшă юхăм Пăрлă океана кĕрсе каять.

— Эсĕ Гольфстрим юхăмĕ пирки калатăн пуль-ха? — пӳлчĕ Урукова çамрăк агрюном.

— Ара çав, — терĕ Уруков. — Хăватлă ăшă юхăм пырса кĕнипе Пăрлă океанри ĕмĕрхи пăр куписем ирĕлме тытăнаççĕ. Нумай та вăхăт иртмест, Пăрлă океан хăйĕн авалхи ятне çухатать, пăрлă океан пулма пăрахать. Унта, ытти океансемпе тинĕссенчи пекех, шыв ăшă пулать. Унччен Пăрлă океанран капланса хăпарнă сивĕ циклонсем пĕтеççĕ. Çĕр çинче, уйрăмах пирĕн çĕршывра, çутçанталăк йăлтах улшăнать. Вара поляр унки леш енче те садсем чĕртĕпĕр!

— Çавал тăрăхĕнчи садсене те кăçалхи пек пăр çапса каймĕ, — хушса хучĕ агроном.

— Ара, çав — килĕшрĕ сад ăсти. — Анчах халлĕхе... Сад ăстипе агроном пĕр-пĕрне куçран тинкерсе пăхрĕç те ахăлтатсах кулса ячĕç.

— Эх, эпир те çав, фантазерсем! — Уруков агронома пилĕкĕнчен ытамласа илчĕ. — Ха-ха-ха-ха! Ăçта çити кармашатпăр, э?

— Çавал хĕрринчи Жюль Вернсем! — терĕ Шангин, Уруковпа акатуйĕнчи пек кĕрешме тытăнса. — Ну, парторг, çирĕп тăр çĕр çинче!.. Ӳксен те, аллуна çĕртен ан вĕçерт!..

Вĕсем, урамра выляса çӳрекен ачасем пек, пĕр хушă эхлете-эхлете кĕрешрĕç. Анчах пĕр-пĕрне нихăшĕ те çĕре «çавăрса çапаймарĕ». Ăшăнасса хăйсем вара питĕ лайăх ăшăнчĕç. Микулай сисрĕ: Уруковăн шăмшакĕ тимĕр пек çирĕп. Тĕрĕсрех каласан, хурçă пружина вăл. Авăнать — хуçăлмасть, Микулая хăйне те Уруков питех аваймарĕ.

— Ну, çитĕ! — мамăк пустарнă пиншакне кăрт-карт турткаласа тӳрлетрĕ Уруков. — Çынсем курсан тем калĕç.

— Парторгпа агроном уй варринче тытăçса ӳкнĕ, тейĕç.

— Тем те кĕтме пулать, — Уруковăн сăнĕ сасартăк тĕксĕмленчĕ. — Икĕ янккамас хире тухнă — пăхăр та курăр! Халлĕхе эпир иксĕмĕр те шухăшпа кăна шурă пӳрт лартатпăр-ха, — терĕ малалла Уруков. — Куçăмăрпа космосалла кармашнă, хамăр, авă, çул çинчи тăпра муклашкинчен такăнатпăр. Хăвах сисетĕн-çке, çамрăк тусăм. Халлĕхе «пăр сăмсаран» сивĕ çилсем вĕреççĕ. Çырла пиçнĕ вăхăтра карчăк шăнса вилме пултарать. Тĕнчере ĕмĕр ирĕлмен пăр куписем нумай. «Сивĕ вăрçă» тени тата?.. Куллен чуна çӳçентерсе тăрать. Хамăр эпир икĕ полюса вунă пин километрлă тачка кабельпе те çыхăнтарăттăмăр, Баренц тинĕсне те пĕвелĕттĕмĕр... Анчах унччен урнă йытăсене лăплантармалли ялаласем тума лекет-ха. Тĕрлĕрен мăйкăçсем, çăварлăхсем... Пăрлă океан тетпĕр... Чи малтан çынсен чĕрисенчи юр-пăра ирĕлтермелле. Хамăр хушăрах тепĕр чух пурнăç çине сивĕ куçпа, пулă куçĕпе пăхакансем тĕл пулаççĕ. Çавсен куçĕнчи юр-пăра хăвăртрах ирĕлтермелле.

— Тĕрĕс сăмах, Петр Иванович, питĕ тĕрĕс! Саккунлă! — хавхалансах çирĕплетрĕ çамрăк агроном. — Хадаров йышши çынсен чĕринчи юр-пăра хăвăртрах ирĕлтересчĕ!..

— Хадаровсем кăна мар унта, ыттисем те пур, — терĕ парторганизаци секретарĕ. — Хамăрах илер... Эпир те санпала таçти инçетри Пăрлă океансене ирĕлтерсе çӳренĕ хушăра хамăр ура айĕнчине, сăмса умĕнчине курмастпăр.

— Тĕрĕс, ку сăмах та тĕрĕс, — килĕшрĕ агроном. — Акă, пирĕн «Маяк» колхоз... Эпĕ иртнĕ çулсенчи отчетсемпе паллăшрăм та, чун ыратса кайрĕ. Тĕштырă, Петр Иванович, эс калашле, — пурнăç тĕшши. Мĕн чухлĕ илетпĕр-ха ăна эпир кашни гектартан? Аллă-утмăл пат. Асаттесен виçи. Пирĕншĕн ку питĕ сахал. Пирĕн икĕ хут, виçĕ хут нумайрах тырă тума вĕренмелле. Пĕркун çапла пушар лупасĕ умĕпе иртсе пыратăп. Шалта çынсем ахăрашни илтĕнет. Кĕрсе пăхатăп — Шĕшлĕ Çеменĕпе унăн тусĕсем картла çапаççĕ. Хăйсем темĕнле пысăк купа çине улăм сарса улăхса ларнă. Купи, мĕн тейĕн эсĕ, виçĕмçулхи суперфосфат иккен. Пурте маннă ун çинчен. Минералсене хамăр уй-хире кашăкпа тенĕ пек сапкалатпăр. Тислĕкĕ тата, тислĕкĕ! Ĕне витинчен виçĕмçултанпа тислĕк кăларман! Капла выльăх-чĕрлĕхе хĕлле ăшăрах теççĕ ĕне сăвакан хĕрсем. Бригадăсенчи витнĕ йĕтемсем таврашĕнче тата! Çич-сакăр çулхи арпа-улăм çĕрсе выртать. Кам шута илнĕ, кам хисепленĕ? Ытти ырлăх-пурлăх мĕн чухлĕ харама каять!

Ан та кала, — терĕ Уруков пăшăрханнă сасăпа. — Акă, этеме илер, тăвар каламан апата вăл тем пулсан та çимест. Хамăр вара имçампа сиплемен çĕр çинчех тырпул туса илесшĕн. Тислĕк тăкман, минерал сапман çĕр вăл ӳсентăраншăн — тăвар каламан апат. Эпир санпа иксĕмĕр шухăшпа инçетри Баренц тинĕсне пĕвелетпĕр. Анчах Баренц тинĕсĕ хамăр патрах! Эсĕ, Николай Степанович, колхозра çĕнĕ çын. Эпир, мĕн çуралнăранпах çак ялта пурăнакансем, хамăр умри кăлтăк-сăлтăка хăнăхса çитнĕ пулас. Асăрхайми пулнă. Çĕнĕ çын куçĕ çивĕчрех курать. Атя-ха тытăнар! Пĕрле тытăнар, тусăм!

Кăмăлĕ пăлханнипе çамрăк агроном сасартăках хирĕç нимĕн те чĕнеймерĕ. Пĕр çирĕм-вăтăр утăм кайсан, вăл хăйне куллен канăç паман шухăш пирки калаçса пăхасшăн пулчĕ.

— Петр Иванович, — терĕ Шангин хăюллăн, — эпĕ яла ĕçлес ĕмĕтпех килнĕ... Пулăш-ха мана пĕр ĕçре... Пире колхозра агрохими лабораторийĕ кирлĕ. Эпĕ çуртне те тупса хутăм.

— Чăрмавĕ мĕнре вара?

— Чăрмавĕ?.. Хамăр председатель мана малтан план тавай тесе васкатрĕ. Ара, тырпул пухса кĕртмелли ĕç планĕ пирки. Туса патăм. Вăл ăна сĕтел сунтăхне чикрĕ те хучĕ. Унтанпа нимĕн те шарламасть...

— Кăларттаратпăр плана сунтăхран, — кашни сăмаха витĕмлĕн пусарса каларĕ Уруков. — Кăларттаратпăр!..

— Пирĕн правленире сехет пур, — чеен кулкаласа илчĕ Шангин. — Чалăш çаксан анчах ĕçлет... Пирĕн ĕçсем те çавнашкалрах. Хăяккăн пыраççĕ. Ӳлĕм академи филиалĕ те уçса парăп тет председатель. Академи ыйтмастăп эпĕ, мана лаборатори кирлĕ. Акă, пăх-ха, Петр Иванович, — агроном тулă пуссине пăрăнса кĕчĕ, — пирĕн уй-хирте, пур çĕрте те тенĕ пекех, çакнашкал чăрăш курăкĕпе чĕкеç кăшмарĕ ӳсет. Тӳрех паллă — йӳçĕк тăпра. Анчах мĕн тарăн йӳçĕк? Лабораторире анализ тумасăр ăна чи ăслă ученăй та татса калаймасть. Пуçĕ сăрă хуранĕ пек пысăк пулсан та...

— Пулăшăпăр, — терĕ Уруков лăпкăн. — Пирĕн хамăрăн председателе те пулăшмалла. Ун кăкăрне темĕнле çĕн сывлăш, çамрăк чун вĕрсе кĕртмелле.

■ Страницăсем: 1... 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 38

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: