Eniri | Registriĝo | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +7.3 °C
 

Reklamo

Софья Савнеш: Илемпи, Пинерпи, Пинеслу, Алман та ҫуралать

Софья Савнеш01.11.2015 21:375213 Пурĕ пăхнă

Чӑваш Енре демографи лару-тарӑвӗ япӑх темелле мар. Ку енӗпе пӗлтӗр республикӑра хӑйне евӗр ҫитӗнӳ те пулнӑ: ҫуралнисен йышӗ вилнисенчен нумайрах пулнӑ. Ача ҫуралсан ашшӗ-амӑшӗ ун валли ят шырать. Халӗ паллӑ ӗнтӗ мӗнлерех ятсем анлӑ сарӑлни: Анастасия, Мария, София, Елизавета, Виктория… Арҫын ачасене ытларахӑшӗ Максим, Кирилл, Роман, Егор ят хурать. Республикӑра ачасене тӗне кӗмен чӑвашсен ятне паракансем те пур. Ку хутран-ситрен ҫеҫ тӗл пулать. Ҫапах ку та темӗн пекех…

Чӑваш Енре 2013 ҫул уйрӑмах интереслӗ пулнӑ темелле. Ун чухне ашшӗ-амӑшӗ ачисене чылай ҫыншӑн тӗлӗнмелле ят хунӑ. 2012–2013 ҫулсенче Илемпи, Синерпи, Пинерпи, Пинеслу, Салампи ҫуралнӑ.

Тӗрӗссипе, ку ятсем тӗлӗнмелле мар. Аслӑ ӑрурисем вӗсене астӑваҫҫех. Ҫамрӑксемшӗн ҫеҫ урӑхла пек туйӑнаҫҫӗ вӗсем. Тӗнче тетелӗнчи пӗр ҫӑлкуҫран вуласа пӗлнӗ тӑрӑх, чӑваш хӗрӗсен ятӗнчи –ПИ тӗрӗксен «бике» сӑмахне ҫывӑх. Чӑвашла ӑна «пике» тесе вуламалла. Тюркологсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, малтан ҫапла хӗрарӑма хисеплесе чӗннӗ. Кайран вара –ПИ ятсене кӗнӗ. Тӗслӗхрен, «Пинерпи» ят чӑвашсен «Пинер» ялӗнчен пулса кайнине ӗнентереҫҫӗ. «Синерпи» — Синер ялӗнчен.

-ПИ аффикс урӑх ятсем ҫумне те ҫыпӑҫнӑ. Тӗслӗхрен, Тунепи ят. Тунтикун ҫуралнӑ хӗрачана ҫапла чӗннӗ. Ҫак кун ҫуралнӑ арҫын ачана Тунюк тенӗ. Эрнекун кун ҫути курнӑ хӗрачана Эрнепи ят хунӑ, арҫын ачана – Эрнук. Ялта камӑн та пулин туй пынӑ чухне арҫын ача ҫуралнӑ тӑк ӑна Туймӑрса тенӗ, хӗрачана — Туйпи е Туйпике.

Амӑшӗ уй-хирте ӗҫленӗ чухне ҫӑмӑллансан хӗрачана Хиртепи ят панӑ. Вӑл е ку лару-тӑрура ҫуралнӑ ачана унпа ҫыхӑнтарса ят хурасси йӑлара пулнӑ. Тӗрӗссипе, ку тӗнчери чылай халӑхӑн ҫапла пулнӑ.

Анчах чӑвашсем православи тӗнне йышӑнсан ку йӑла манӑҫса пынӑ. Ҫапах ашшӗ-амӑшӗ ачине, православи ятне хунӑ пулсан та, ҫакнашкал ятсемпе чӗннӗ. Ку ачан иккӗмӗш ячӗ пулнӑ. Ку йӑла темиҫе ҫул сыхланнӑ.

Акӑ нумаях пулмасть Ҫӗнӗ Шупашкарта Татьяна Тимуковӑпа Михаил Илларионов ҫемйинче арҫын ача ҫуралнӑ. Ашшӗ-амӑшӗ ӑна ыттисенчен уйрӑлса тӑракан ят хунӑ: Алман.

 
Redakcia noto: La publikigo de artikoloj ne signifas, ke la redakcia estraro dividas la opinion de ĝiaj aŭtoroj.

Komentoj:

2015.11.04 01:40
Аçтахар Плотников
Ку шухăша хуратнă. Сăлтавĕ: тӗрӗслев хыҫҫӑнхи
2015.11.04 01:44
Аçтахар Плотников
Ку шухăша хуратнă. Сăлтавĕ:

Aldoni novan komenton

Via nomo:
Via komento:
B T U T Titolo1 Titolo2 Titolo3 # X2 X2 Bildo http://
WWW:
ĂăĔĕÇçŸÿ
Всего введено: 0 симв. Лимит: 1200 симв.
Сирĕн чăвашла çырма май паракан сарăм (раскладка) çук пулсан ăна КУНТАН илме пултаратăр.
 

Permesitaj HTML tegoj:

... ... ... ... ...

...

...

...

...
... ...
    1. (Ĉiuj tegoj devas esti skribitaj laŭregule. Se tego bezonas fermon - ĝi devas esti fermita)

Orphus

Ытти чĕлхесем

Reklamafiŝoj

Kalkuloj