Eniri | Registriĝo | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 -7.7 °C
 

Reklamo

Аçтахар Плотников: Питлӗх

Аçтахар Плотников04.10.2015 12:543650 Пурĕ пăхнă

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

 

Питлӗх тесессӗн эпир халь кӑмака ҫӑварне хупламалли хатӗре аса илетпӗр: ӑна тимӗртен (шӑвӑҫран) тунӑ, унӑн алтыткӑҫи те пур...

Ҫапах та мӗншӗн ҫак кил-ҫуртра усӑ куракан япала «пит» сӑмахпа ҫыхӑннӑ-ха?

Хӑшпӗр чухне кӑмака ҫӑварне хупланӑ питлӗх ҫине пӑхса тӑратӑн-тӑратӑн та... ӗлӗк-авал ҫак япала ҫарҫыннисем усӑ курнӑ хатӗр пекех туйӑнса каять. Чӑнах та, питлӗх — пите валли, пите-куҫа хуплама, тӑшманран сыхлама тунӑ хатӗр. Ҫакӑ унӑн авалхи пӗлтерӗшӗ. Урӑхла каласан, питлӗх — ҫар хатӗрӗ, щит. Пыра-киле, ҫар ҫыннисем питлӗхсемпе усӑ курма пӑрахнӑ: вӑрҫӑ-харҫӑ йӗрки улшӑнса пынӑ. Ҫитменнипе тата чӑвашсем питӗ килӗшӳллӗ, ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакан халӑх пула пуҫланӑ, ҫар культури манӑҫса пынӑ. Питлӗх — ӗлӗк ҫарҫыннине кирлӗ япала; килте, хуҫалӑхра усӑ курма ҫеҫ пулса тӑнӑ. Пыра-киле ҫӗнӗ ламсемшӗн вӑл ҫар хатӗрӗ мар, кӑмака ҫӑварне хупламалли япалӑна пӗлтерекен сӑмах пулса юлнӑ. Ҫапла ҫав, пурнӑҫ йӗрки ҫыннӑн шухаш-туйӑмне те, тавракурӑмне те, шухӑшлав виҫипе шухӑшлав йӗркине те, юлашкинчен хӑйне те хальхаҫҫӑнхи саманара кирлӗ еннелле улӑштарать.

 
Redakcia noto: La publikigo de artikoloj ne signifas, ke la redakcia estraro dividas la opinion de ĝiaj aŭtoroj.

Aldoni novan komenton

Via nomo:
Via komento:
B T U T Titolo1 Titolo2 Titolo3 # X2 X2 Bildo http://
WWW:
ĂăĔĕÇçŸÿ
Всего введено: 0 симв. Лимит: 1200 симв.
Сирĕн чăвашла çырма май паракан сарăм (раскладка) çук пулсан ăна КУНТАН илме пултаратăр.
 

Permesitaj HTML tegoj:

... ... ... ... ...

...

...

...

...
... ...
    1. (Ĉiuj tegoj devas esti skribitaj laŭregule. Se tego bezonas fermon - ĝi devas esti fermita)

Orphus

Ытти чĕлхесем

Reklamafiŝoj

Kalkuloj