Eniri | Registriĝo | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 -2.7 °C
 

Reklamo

Аçтахар Плотников: Кунпа кӑнтӑр

Аçтахар Плотников26.09.2015 13:273373 Пурĕ пăхнă

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

 

«Кӑнтӑр ҫитрӗ», — тетпӗр эпир хӗвел тӳпе маччине хӑпарса ҫитнине курса. Мӗне пӗлтерет-ха ҫав «кӑнтӑр» тени?.. Лайӑхрах шухӑшласа пӑхатӑн та ку сӑмах икӗ пайран иккенне куратӑн: кӑн тата тӑр (тӑрать), кӑн тӑрать. Кӑн (кун) ӗлӗк-авал хӗвеле пӗлтернӗ. Эппин, кӑнтӑр — хӗвел ҫӳлте тӑнине пӗлтӗрнипе ҫыхӑннӑ: хӗвел тӑрать. Кӑнтӑр енӗ — хӗвел тӑнӑ енӗ. Кӑнтӑрла ҫитрӗ — хӗвел тӳпере тӑнӑ вӑхӑт ҫитрӗ.

Кун сӑмах та хӗвелпех ҫыхӑннӑ. Кун пуҫланчӗ — хӗвел тӳпене тухма тытӑнни иккен.

Хӗвел сӑмах халӗ те хӑшпӗр тӗрӗк чӗлхисенче авалхиллех каланать — кун, кюн, кӑн, кӳн. Акӑ, якут чӗлхине илсе пӑхар. «Кюн» (кӳн) тесе илтӗнет вӑл якутла. Ҫакӑн пирки калмӑк халӑх поэчӗ Давид Кугультиновӑн сӑвви те пур.

Вчера, открыв подаренный мне том

Данилова — якутского поэта,

Я взволновался: я узнал о том,

Что «Солнце» — наш исток добра и света, —

Как мне поведал мой якутский друг, —

Зовется — «Кюн»...

Эппин, чӑнах та хӗвеле эпир, чӑвашсем, кун, кӑн е кун тесе каланӑ иккен. Кун килчӗ — хӗвел тухрӗ. Кӑнтар ҫитрӗ — хӗвел тӳпене хӑпарса ҫитрӗ.

 
Redakcia noto: La publikigo de artikoloj ne signifas, ke la redakcia estraro dividas la opinion de ĝiaj aŭtoroj.

Aldoni novan komenton

Via nomo:
Via komento:
B T U T Titolo1 Titolo2 Titolo3 # X2 X2 Bildo http://
WWW:
ĂăĔĕÇçŸÿ
Всего введено: 0 симв. Лимит: 1200 симв.
Сирĕн чăвашла çырма май паракан сарăм (раскладка) çук пулсан ăна КУНТАН илме пултаратăр.
 

Permesitaj HTML tegoj:

... ... ... ... ...

...

...

...

...
... ...
    1. (Ĉiuj tegoj devas esti skribitaj laŭregule. Se tego bezonas fermon - ĝi devas esti fermita)

Orphus

Ытти чĕлхесем

Reklamafiŝoj

Kalkuloj