7 января 2016 года в Чебоксарах отпраздновали Сурхури.

Вот, что говорится о нём в Чувашской энциклопедии (в сокращении):

«Сурхури – в традиционном обрядовом календаре чувашей праздник, связанный с зимним солнцестоянием. Входит в круг новогодней обрядности. Представляет собой комплекс ритуальных действий – гаданий и благопожеланий на предстоящий год. Связан с земледельческой и животноводческой деятельностью. Главные участники – дети и молодёжь.

Далее...

Кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче Чӑваш наци культурин «Сӑвар» фончӗ йӑлана кӗнӗ тӑрӑх 15 хут Сурхури уявне ирттерчӗ. Унта чӑвашлӑха аталантаракан чылай ҫын пухӑнчӗ — ваттисем те, ҫамрӑккисем те пулчӗҫ. Эпир вара сире ҫак уявра янранӑ сӑмахсемпе тата юрӑсемпе паллаштарас тетпӗр.

Уяв пирки

Сурхури — авалхи чӑваш уявӗ. Ӗлӗкрех ӑна хӗлле кун ӳсме пуҫласан ирттернӗ. Сурхурие ытларах яш-кӗрӗм, ача-пӑча хутшӑннӑ. Сурхури ирттерме ятарласа пӗр киле пуҫтарӑннӑ. Килтен киле пуҫтарнӑ апат-ҫимӗҫрен, сӑраран, тӗрлӗ апатран сӗтелҫи майланӑ.

Далее...

Сурхури… Темиҫе ҫул каялла ҫак уява пирӗн ялта анлӑ паллӑ тӑватчӗҫ. Шел те, халӗ ку уяв манӑҫса пырать. Эпир ача чухне ҫветке чупаттӑмӑр. Аслисем те тӗрлӗ тум тӑхӑнса килӗрен ҫӳресе пӑрҫа сапалатчӗҫ. Эх, интереслӗччӗ мӗн тери! Хӑшӗ-пӗри сурхури ачисене кӗртес мар тесе алӑка питӗретчӗ. Урамра тӗл пулнӑ ҫынсене юр ӑшне чӑмтараттӑмӑр. Пӗррехинче ҫветке супса чутах шар кураттӑмӑр. Ун чухнехи пӑтӑрмаха аса илме кӑмӑллӑ мар та, ҫапах каласа кӑтартам. Хамӑр урам ачисем пуҫтарӑнтӑмӑр та пит-куҫа капрон чӑлхапа хупласа, тӑлӑп-пальто, ҫӑмат тӑхӑнса килӗрен кайрӑмӑр.

Далее...

Ӳкерчӗкре: Н.К.Сверчковӑн: "Чӑваш сӑваплӑхӗ" карччынӗ. Тӗрӗсрех, ҫав карччынӑн репродукцийӗ (Интернетра репродукцилени). Оригиналӗ — тӗрлӗ тӗслӗ кӑранташсемпе хут ҫине ӳкернӗскер. Ҫавнашкал техника.

Ҫак карччына Никита Кузьмич Сверчков (1891-1985) 1946-мӗш ҫулта ӑсталанӑ.

Унӑн вырӑсла ячӗ — "Чувашская молельня". Тепӗр тӗлте ӑна "Языческая молельня" тесе асӑннӑ, 1940-мӗш ҫулта ӑсталанӑ тенӗ.

Далее...

Чӑваш Республикинчи тӳре-шара кӑмӑл-сипет тата культура шайӗ самаях уксахланипе тахҫанах чапа тухнӑ. Паллах, Н. Плотников илсе кӑтартнӑ тӗслӗхсенче курӑмлӑ сӑмахсене юри, сӑтӑр тӑвас тесе чӑвашла ҫыртарман тесе каламастӑп. Ҫапах та... Ҫав вӑхӑтрах вырӑс каларӑшне те асра тытар: простота хуже воровства. Яваплӑ ҫынсен, пирӗн ертӳҫӗсем шутланаканскерсен, патшалӑх шухӑшлавӗ аталанса ҫитейменнине кӑтартать «перекетлӗх».

Далее...

Тавлашу кӗтесӗ

Пирӗн паянхи хӑна — Станислав Упаҫҫи (Александров-Убасси). Эпир унпа философи тавра калаҫас терӗмӗр. Ку — пӗрремӗш калаҫу.

— Станислав, паянхи калаҫӑва Анӑҫпа Тухӑҫ ыйту тавра пуҫлас килет. Чӑваш халӑхне Анӑҫ шутне е Тухӑҫ йышне кӗртмелле? Мӗн вӑл сирӗн шутпа Анӑҫпа Тухӑҫ?

— Чи малтанах мӗн вӑл Анӑҫ, мӗн вӑл Тухӑҫ палӑртмалла. Анӑҫ е Тухӑҫ тенӗ чухне пирӗн географи вырнаҫӑвӗ ҫине пӑхмалла мар. Анӑҫпа Тухӑҫ — символла архетипсем.

Далее...

Хаклӑ вулаканӑм! Ҫак статьяна тимлӗн вуласа пыратӑн пулсан эп саншӑн савӑнмаллипех савӑнатӑп!

Ҫӗршывра укҫа-тенкӗ ҫитменнине пула пирӗн пуҫлӑхсем тӗрлӗ майпа перекетлеме тӑрӑшаҫҫӗ. Мӗн тӗлӗнмелли пур? Эсӗ те, хаклӑ вулаканӑмӑр, перекетлетӗн пуль-ха. Санӑн ту тупӑшу ыттисен пекех чакса пырать пуль-ха. Эсӗ те ыттисем пекех йӳнӗрех таварсем ҫине куҫма тӑрӑшатӑн, лавккара йӳнӗреххине суйлатӑн. Ҫак сӑлтавпах ӗнтӗ пирӗн тӳре-шара та чӑваш сӑмахӗсене перекетлет, вӗсемпе сайра хутра усӑ курать.

Далее...

В Национальной библиотеке Чувашской Республики работает выставка «Осенняя палитра Волги». На ней представлены пейзажи, написанные недавно преподавателями Чувашского госпедуниверситета, живописцами Союза художников ЧР в Мариинско-Посадском районе ЧР, в спа-отеле «Жуковское».

На одной из картин изображен дом, в котором во время отпусков отдыхал космонавт-3 Андриян Николаев, уроженец района. На других — домики для туристов, вид села Кокшайска, расположенного за Волгой, на её левом марийском берегу; а также живописные окрестности правобережья.

Далее...

Ӗнер кӳршӗ ялта туй пулчӗ. Ялӗ инҫех мар вырнаҫнӑ. «Вара мӗн — туй?» — тейӗ хӑшӗ-пӗри. Анчах вӑл мана тыткӑнларӗ. Мӗншӗн тесен хӗр илме килекенсем чӑваш туйӗн юррисене шӑрантарчӗҫ. Туй юррисене итлеме ҫав тери кӑмӑллӑ пулчӗ. Аякранах уйӑрса илтӗм: каччӑ енчисем хамӑр тӑрӑхрисемех — Трак енчи туй юррисене пӗтӗм урам илтмелле янӑраттарчӗҫ.

Астӑватӑп-ха: эпир пӗчӗк чухне хӗр илме кайнӑ чухне туй арӑмӗсем хура кӗпе тӑхӑнса, тӗрлӗ-тӗслӗ хӑюллӑ хыҫҫакки ҫакса каятчӗҫ. Хӗр енчисем вара — шурӑ кӗпепе.

Далее...

(Из записок зрителя)

17 ноября 2016 года. Чувашская филармония. Концертный зал переполнен. Бабушки и дедушки, дошкольники и ученики с букетами цветов. Много счастливых пар. Передо мной семья в десять человек! В середине у прохода, прямо среди других зрителей – Глава Республики Михаил Игнатьев, спикер Госсовета Валерий Филимонов, министр культуры Константин Яковлев. И с ними запросто здороваются или даже присаживаясь беседуют бывший министр Герольд Алексеев, старейшина песенной гвардии Иван Христофоров, почетный президент ЧНК Атнер Хузангай.

Далее...