Америка ăсчахĕсем чи самăр хĕрарăмсем ăçта пурăннине палăртнă. Çавăн пекех вĕсем планета çинчи кашни виççĕмĕш çын самăр пулнипе аптăранине çирĕплетнĕ.

Çĕр çинчи çынсен 30 проценчĕ самăр-мĕн. Кун пирки те Америка ăсчахĕсем калаççĕ. Ытларах чухне ку «чирпе» çывăх Хĕвелтухăçĕнчи тата Çурçĕр Африкăри халăх аптăрать иккен. Çак çĕршывсенчи арçынсен 60 проценчĕ, хĕрарăмсен 65 проценчĕ мăнтăр-мĕн.

Иккĕмĕш вырăнта – Индипе Китай. Унти çынсен 15 проценчĕ самăр. Виççĕмĕш вырăнта – АПШ.

Тĕпчев ертÿçи Кристофер Мюррей палăртнă тăрăх, çынсем укçа нумай ĕçлесе илме тытăнсан самăрланма пуçлаççĕ. Ăсчахсем ачасем те мăнтăрланма пуçланине палăртаççĕ.

Тĕпчевçĕсем 1980-3013 çулсенчи кăтартусене тишкернĕ. 1980-мĕш çулсенче самăррисен шучĕ 857 миллион пулнă тăк 37 çулта вĕсен йышĕ 1 миллиард та 253 миллион çынна çитнĕ.

Малтан ытларах хĕрарăмсем самăр пулнă тăк халĕ урăхла. Маларах асăннă çĕршывсенче çынсем çамрăк чухнех мăнтăрланма пуçлаççĕ.

Аталаннă çĕршывсенче çынсем ытларах 1990-2006 çулсенче ÿт хушнă. Финанс кризисĕ вĕçленсен вĕсен шучĕ чакма пуçланă. Вĕсем хыççăн аталанакан çĕршывсем эстафета патакне тытнă.

Пирĕн çĕршывра арçын ачасен 21,7 проценчĕ, хĕрачасен 18,6 проценчĕ мăнтăр. Хĕрарăмсен – 58,9%, арçынсен 54,3% самăр.

Ăсчахсем рекордсене те палăртнă. Чи самăр çынсем Кувейтра, Кирибатире, Микронезире, Ливире, Катарăра, Самоара пурăнаççĕ.