Электронлă вулавăш

Çĕрлехи урамра хĕрарăм йĕни илтĕнчĕ, унччен те пулмарĕ — хăна çурчĕпе юнашар тăкăрлăкри тротуар çине тимĕр татăкĕ чанклатса ӳкрĕ.

Балкон çине тухнă арçын пулăшу ыйтса кăшкăракан хĕрарăм сассине илтрĕ те аялти хута анчĕ, анчах унта туристсене кирек хăш вăхăтра та йышăнса вырнаçтаракан араба та, талăкĕпе телефон умĕнче ларакан хĕр оператора та, кашни каç вестибюль урайне çăвакан тарçа та, кунĕн-çĕрĕн çурт умĕнчи будкăра тăракан полицейские те — никама та тупаймарĕ, вара пĕчченех ансăр тăкăрлăкалла ыткăнчĕ.

Тĕттĕм кĕтесре ăна сасартăк такам пуçран йывăр япалапа çапрĕ. Тăнне çухатнă çын тротуар çине ӳкрĕ...

Канăçсăр ир

Завод директорĕ пулма уйăрса лартсан Махмуд Монейм ирхи кĕлĕрен пуçласа сĕм çĕрлечченех тавралăха тимлĕрех сăнама, кашни çĕнĕ çуртăн илемне ыттисемпе танлаштарма, архитекторсемпе тавлаша-тавлашах пулас урамсене меллĕрех вырнаçтарма тытăнчĕ.

Паян та хăна çуртне çитичченех вăл сывлăха сыхлас енĕпе центр уçасси, производство склачĕсем тăвасси тата чугун çул станцине лартмалли лаптăка пĕчĕклетесси çинчен шухăшласа утрĕ. Ăна тепĕр япала, çие юлнă Ангелика тĕп хулара пулни, канăç памарĕ. Паллах, арăмне кашни утăмрах Софи пулăшать, анчах йăмăкĕн хăйĕн те пурнăçĕ пылак мар, мĕншĕн тесен вăл ирсерен Палестина арабĕсен штаĕ-хваттерĕнче упăшкинчен хыпар кĕтсе асапланать. Ангелика, Софи тата Фарук шăпи пĕр тевве çыхăнса Махмуда хăйне те канăç пами пулчĕ. Вăл васкаса хăна çуртне кĕчĕ те лифтпа хăйĕн пӳлĕмне хăпарчĕ, оператора тĕп хулари телефон номерне пĕлтерчĕ.

— Хэлло, Махмуд, — илтĕнчĕ тепĕр самантран ыйхăран вăраннă Ангеликăн çепĕç сасси.

— Епле пурăнатăн, хаклă кăвакарчăнăм? — трубкăна çывăхарах тытрĕ Махмуд.

— Чиперех.

— Эпĕ Софи тухса кайиччен шăнкăравлас терĕм, çавăнпа сана ир вăратрăм.

— Вăл сехет каялла тухса вĕçтерчĕ.

— Ăçта кайрĕ? Штаб-хватере-и?

— Çук. Ăна кардиологи центрне чĕнчĕç.

— Кам?

— Министр.

— Ахмади Шоухди-и? Йăнăшмарăн пулĕ те?

— Министр хăй шăнкăравларĕ. Ăна васкатрĕ, хăйĕн автомашинине ярса пачĕ.

— Инкек таврашĕ сиксе тухман пулĕ те?

— Такам вилнĕ. Ахмади Шоухди господинăн çывăх юлташĕ.

— Юлташĕ? Араб е вырăс çынни?

— Пĕлместĕп.

— Пĕл, тархасшăн.

— Юрать.

— Тепĕр вунпилĕк минутран санпа çыхăнăп, — Махмуд кичеммĕн трубкăна хучĕ, аллипе хура мăйăхне пĕтĕрсе илчĕ те пӳлĕм варринчи кресло çине ларчĕ, темиçе хут министрăн çывăх тусĕсене аса илчĕ. Сасартăк пуçа çиçĕм хăвăртлăхĕпе хăрушă шухăш вирхĕнсе кĕчĕ: ĕнер, каç енне, Римали генералпа Волин господин çăмăл автомашинăпа тĕп хулана тухса кайрĕç. Тен, çул çинче мĕн те пулин пулнă?

Директор хăвăрт трубкăна тытрĕ, анчах пӳрни диск шăтăкне кĕменнине, алли чĕтреме тытăннине сисрĕ те пĕр самант вырăнтан хускалмасăр ларчĕ. «Тен, Волин господина тем пулчĕ?» — вĕлтлетрĕ шухăш. «Çук, вăл çынна хурçăран тунă. Вăл — чĕрĕ» — хирĕçлерĕ ăшри тепĕр сасă. «Тен, Римали губернатора пĕр-пĕр тискер вăрă-хурах тапăннă? Ăна çухатсан кăнтăрта тытăнса тăма йывăр пулать: халăх ăна хисеплет тата хăрать. Ятне илтсен чи хаяр вăрă-хурах та, контрреволюционер та сивĕ тарпа витĕнет. Генерал — кăнтăрти тĕрек. Революцин шанчăклă салтакĕ!» — хăйпе хăй калаçса чунне лăплантарма тăрăшрĕ çамрăк директор.

Телефон сасси пӳлĕмри шăплăха та, пуçри йывăр шухăшсене те вăхăтлăха татрĕ.

— Махмуд! Хĕвелĕм! — илтĕнчĕ сасă инçетрен. — Пысăк инкек!

— Мĕн сиксе тухрĕ?

— Волин господина такам вĕлернĕ.

— Кама вĕлернĕ? — ĕненмесĕр тепĕр хут ыйтрĕ Махмуд.

— Волин господина.

— Кам вĕлернĕ?

— Пĕлместĕп.

— Кет. Эпĕ çитиччен килте пул.

— Сана Ахмади Шоухди господин заводра пулма хушрĕ. Ман пирки ан пăшăрхан. Кунта аван, хаклă тусăм! Пирĕн пулас пепке хăй пуррине систерсех тăрать: вăхăт-вăхăтпа тапкалашса илет. Эпир иккĕн, çавăнпа темиçе хут асăрхануллă пул! — çĕтрĕ инçетри сасă, анчах мĕн кантура çитичченех хăлхаран тухмарĕ, ăна хăйне те инкек кĕтме пултарнине тата кĕрешӳ çивĕчленсе хаярланнине аса илтерчĕ.

 

* * *

Ахмади Шоухди арăмне систермесĕр вырăн çинчен тăчĕ те асăрханса шкаф алăкне уçрĕ, çăмăл халат уртса янă хыççăн сĕтел çинчи чечеке тӳрлетрĕ, кĕлесĕр пушмак тăхăнса сада тухрĕ. Пиçнĕ çимĕçсемпе чечексен тутлă шăрши унăн чĕрине кăтăкларĕ, илĕртрĕ, анчах арçын малтанах палăртнă планран пăрăнмаре, илемле чулсенчен тунă яка сак çине ларчĕ.

Умра пĕчĕк фонтан, ун хыçĕнче куçа шартаракан йăм хĕрлĕ, сарă тата шурă чечексем, хыçалта — сип-симĕс йывăçсем. Чăн-чăн пĕчĕк оазис! Илемлĕх, шăплăх тата сулхăн сывлăш — пурте пĕрлешсе ăна тыткăна илчĕç, юмахри пек ырлăхра кантарчĕç. Анчах киленӳ нумая пымарĕ.

Шоухди президент совечĕн паянхи ларăвĕ пирки аса илчĕ. Унта республикăн энергетика программине сӳтсе явма палăртнă. Кунсăр пуçне çак программăпа çыхăннă ытти ыйтусене пăхса тухмалла: çурçĕртен пысăк пăр катрамĕсем илсе килсе шыв тăвасси, хăш-пĕр çĕршывсенче гелиостанцисем лартас ĕç епле пыни, пушхире алла илсе ăна тепĕр хут чĕртнĕ тĕслĕхсем çинчен çырнă кĕнекесене вуласа тухасси, атом электростанцийĕн хăш-пĕр ыйтăвĕсем...

Плотина тума пуçланă чухнехи вăйлă взрыв çаплах куç умĕнче чĕррĕн тăрать. Вăл темиçе пин çул хушши тĕлĕрсе выртнă гранитпа ытти чулсене, пĕтĕм тавралăха ыйхăран вăратрĕ, хăватлă юханшыв çулне пӳлсе электростанци лартма май пачĕ. Раççей республикăна пысăк пулăшу парать: промышленноçа аталантарма, çĕр ĕçне вăйлатма ал тăсать. Çак ырă чунлă, ĕçчен тата сăпай халăх та ялан куç умĕнче. Вĕсем пурте çупсам та вăйгопти Волин евĕр илемлĕ пулма кирлĕ. Çапла шутлать вырăс халăхĕ çинчен араб министрĕ.

— Ахмади! — илтĕнчĕ сасартăк çуртран арăмĕн сасси. Çак вăхăтра вăл ялан ăна кофе ĕçме чĕнет. Сасси вара темшĕн ку хутĕнче пăлханчăк пек туйăнчĕ.

— Тепĕр чĕрĕк сехетрен, — хуравларĕ Шоухди лăпкăн чечексем енне вĕçекен хитре лĕпĕше асăрхаса. Арăмĕн сасси тек илтĕнмерĕ, çавăнпа та вăл пĕтĕм япалана манса пĕртен-пĕр хитре лĕпĕш çине куçĕсемпе тăрăнчĕ, илемлĕ танлаштарусене аса илсе чунне савăнтарчĕ, пуçа тĕрлĕрен шухăш пухрĕ. Çăмăллăн вĕçет лĕпĕш. Аэроплан та çаплах — этеме пĕлĕте хăпартать. Мĕн кăна тумасть вăл ăста алăра: вĕçет, фигурăсем тăвать, перет тата бомбăсем пăрахать...

Паллах, этем ĕлĕк çунатлă кайăк-лĕпĕш евĕр вĕçекен аппарат ăсталанă чухне вăл вут-хĕм сирпĕтсе инкек кӳрессе пĕлмен, кĕтмен те, Ахмади Шоухди те кăнтăрти тытăçусемччен хăйĕн çĕршывне çар самолечĕ кирлĕ пуласси çинчен нихăçан та шутламан, анчах çак чиперкке ăна паян республикăна хутĕлеме вĕр çĕнĕ самолетсем тата пултаруллă летчиксем кирлине аса илтерчĕ.

— Хăвăртрах кил! Полици департаментĕнчен шăнкăравлаççĕ, — чĕнчĕ каллех арăмĕ.

— Кĕтчĕр. Пыратăп! — терĕ те Шоухди васкаса килнелле утрĕ.

Полици генералĕ çапла пĕлтерчĕ:

— Вырăс специалисчĕсем пурăнакан хăна çурчĕн картишĕнче, складпа гараж хушшинче, полицейски икĕ виле тупнă. Пĕри — араб хĕрарăмĕ, тепри — Раççей гражданинĕ Волин Андрей Ильич. Иккĕшне те хамăрăн поликлиникăна илсе кайма хушатăп.

— Раççей посольствипе çыхăнмалла, унтан кама та пулин чĕнмелле. Эсĕ, мĕн, пĕрремĕш хут ют вилепе тĕл пултăн-им? — тарăхнине пытармарĕ министр. Хăй лачкам тара ӳкрĕ. Тăнлавĕ çинчи юн тымарĕсем кăвакарса кайрĕç.

— Арçын ăшах. Чунĕ тухман пек туйăнать, çавăнпа поликлиникăна леçесшĕн, министр господин! — васканипе сăмахĕсене çăтса хуравларĕ полици пуçлăхĕ.

— Терес тăватăн. Яр хăвăртрах! — килĕшрĕ унпа Шоухди.

— Юрать... господин... Хам та унта каятăп.

— Чим.

— Эпир калаçнă вăхăтра вăл чунне пама пултарать, — васкатрĕ полици генералĕ.

— Юрать. Леçтер, анчах кардиологи центрне вырнаçтарччăр. Хăв мана кĕт...

Шоухди çарти Хăрушсăрлăх вăйĕсен пуçлăхĕпе çыхăнчĕ те ăна хăйне хăна çуртне ăсатма хушрĕ. Вăл çавăн пекех промышленность департаментне Софи Монейм тăлмача кардиологи центрне хăвăрт леçмелли çинчен пĕлтерчĕ, вырăс посольствине шăнкăравларĕ. Васкаса çар тумтирне тăхăннă хыççăн çуртран тухрĕ, тревогăпа вăратнă çамрăк офицер пек, аллея тăрăх урамалла вирхĕнчĕ, куç умĕнчи илемлĕ чечексене те, пиçнĕ çимĕçсене те, чĕвĕлтетекен кайăксене те асăрхамарĕ. Çар тата промышленность министрĕ, тăшмансен вăрăм алли çĕршывăн ытти вырăнĕсене те çитме пултарнине ăнланнăскер, хĕрне президентпа çыхăнманшăн ятларĕ. Картишĕнчен тухса автомашинăна ларас умĕн çеç, хăрушсăрлăх полковникĕн рапортне итленĕ хыççăн, кăшт лăпланчĕ, мĕншĕн тесен офицер ăна республикăра та, контрреволюци вăйĕсем хушшинче те палăрмалла улшăнусем пулманни çинчен пĕлтерчĕ.

Шоухди полковника вырăс инженерне такам тискеррĕн тапăнни, малашне полицин кашни утăмне тимлĕн сăнама кирлине ăнлантарчĕ те автомашинăна кĕрсе ларчĕ.

— Шофер — хамăр çын. Мана икĕ хут чăн вилĕмрен хăтарчĕ, — терĕ полковник çамрăк сержант хăйне кабинăна ларма хушасса алăк умĕнче кĕтсе тăнипе усă курса. — Хăвăра килти пек тытăр.

— Тавтапуç, — хуравларĕ министр хăй еннелле çаврăнакан офицер çине тимлĕн пăхса. — Анчах кунта стенасем те хăлхаллă. Пĕр япалана ан ман: курăнман тăшманпа çапăçма темиçе хут йывăр. Вăл шăши пек — пушă кĕлете кĕмест. Пĕр кĕрсен хырăмне тултармасăр тухмасть.

— Ăнлантăм.

— Çывăрнă чухне те куçа хупма юрамасть. Чĕн шофера. Васкатăп.

— Юрать, — терĕ те полковник çамрăка кабинăна ларма хушрĕ.

 

* * *

Автомашина пĕчĕк урамран аслă çул çине тухрĕ те хула варринелле çул тытрĕ. Министр та, полковник та пĕр шарламасăр пычĕç. Шоухди вăхăт-вăхăтпа сывлăш капланнине, чĕри йывăррăн тапнине туйрĕ, куç умĕнчен çамрăк Волин каймарĕ: вырăс лейтенанчĕ Мурманскри госпитальте выртнă чухне акăлчансене, арабсене, индуссене тата ытги çар çыннисене çыхăнтаракан тĕп тĕвĕ пулнăччĕ. Ăна, хаваслă та ырă чунлă çамрăка, кашни палатăра кĕтетчĕç, ăшшăн калаçса чунĕсене лăплантаратчĕç.

Великобритани ялавĕ айĕнче çапăсакансене çак командир тем тума та пĕлни тĕлĕнтерче. Вăл лаша кӳлме-тăварма, автомашинăпа çӳреме, парашютпа сикме ăстаччĕ. Вырăс офицерне сывалнă-сывалман тинĕс хĕррине минăсенчен тасатма ячĕç...