Вилĕме çĕнтерекен


Каçарсамччĕ çылăха.

 

Килте савнă аннем çук,

Сан пек ватă аттем çук.

Хам çуралнă çĕршывăма

Çавах ĕмĕр манас çук.

 

Анчах улма çеçки пек

Чунăм савнă пике пур.

Чунăм савнă пикене

Çитсе курма ĕмĕт пур.

 

Аттем-аннем кĕтес çук

Савнă сатур ывăлне.

Савнă тусăм кĕтет пуль

Пулас хаклă мăшăрне...

 

Ват сухаçă ерипен

Вăрăммăн сывларĕ, тет.

Вара, сухалне шăлса,

Çакăн пек пуçларĕ, тет.

 

Старик:

Тавтапуç сана, ачам,

Тĕрĕсне каларăн эс.

Ĕмĕрте нихçан, ачам,

Ан пикен суймашкăн эс.

 

Чăнлăх путман тинĕсре,

Вăл хаяр вута çĕнет.

Пурнăçра малтан мала

Çĕнтерсе пыма чĕнет.

 

Эс курасшăн пикӳне,

Йыхăрать тăван кĕтес.

Анчах йывăр асилме,

Тек ăна кураймăн эс.

 

Пĕрре, шыва кĕнĕ чух,

Лăпкă çавра кӳлĕре

Хура çĕлен вăйĕпе

Пике путнă ĕмĕре.

 

Çак кĕтмен хыпара илтсен, Селентей чĕтресе ӳкнĕ. Уншăн пĕтĕм çут тĕнче сӳнсе ларнă пек туйăннă. Вара вăл çапла юрланă:

 

Эпĕ çакă тĕнчене

Савса килтĕм, асатте.

Анчах курман ырлăхне,

Пĕр асап çеç, асатте.

 

Тискер вăрçă уйĕнче

Хĕр ятне манмарăм эп.

Шавах çитĕп ун умне

Тесе шухăшларăм эп.

 

Çывăх, тату пурăнса

Телей тăвас тенĕччĕ.

Ача-пăча ырлăхне

Курма ĕмĕтленнĕччĕ.

 

Ĕмĕтленнĕ ĕмĕте

Хура тăшман татрĕ-мĕн.

Икĕ çамрăк чĕрене

Çурма таран касрĕ-мĕн.

 

Халĕ каяс çук киле:

Унта çук атте-анне,

Çук унта чун пек пике,

Йывăр асилме ятне.

 

Ун вырăнне çут тĕнче

Касса çӳрем, асатте.

Çул ăнса пытăр тесе,

Мана пилле, асатте.

 

Старик:

Тискер вăрçă хирĕнче

Хĕр ятне манман пулсан,

Шавах çитĕп ун умне

Тесе çул тытнă пулсан,

 

Эс унпа пĕрле пулса

Телей тупăп тен пулсан,

Ачу-пăчу ырлăхне

Курăпах тесе çунсан —

 

Ĕмĕтленнĕ ĕмĕтӳ

Çутă санăн, ывăлăм.

Чуну савнă хĕр-пикӳ

Пулĕ санăн, ывăлăм.

 

Анчах тупма çăмăл мар,

Вăл хăрушă тыткăнра.

Йывăр ăна çăлăнма

Çав хăрушă тамăкран.

 

Пиллĕп сана пĕр пӳске,

Куçу пек ăна сыхла.

Тыт та пер — çĕре ӳксен,

Мĕн пулать — хăвах куран!

 

Старик çапла каласан

Лаши патне пычĕ, тет.

Вара ырхан лашаран

Йăптăх хырса илчĕ, тет.

 

Ват асамçă йĕкĕте

Ăрăм-сăрăм сăмахпа,

Ырхан лаша çăмĕнчен

Пӳске туса пачĕ, тет.

 

Вара таçти инçете

Çул кăтартса ячĕ, тет.

Йывăр килнĕ кунсенче

Аса илме сунчĕ, тет,

 

IV

Каллех умра пушă хир,

Каллех хĕвел пĕçертет.

Хăçан çитсе курĕ-ши

Çитес çĕре Селентей?

 

Халь ăна пике кĕтмест

Хай çуралнă ялĕнче.

Ăçта пырса пуç чикес? —

Пăшăрханчĕ Селентей.

 

Çавра кӳлле асăнсан,

Куç умне пике килет:

Çамрăк йĕкĕтпе пике

Çыранти шыва сикет.

 

Халь те ешĕл хăмăшсем

Ирхи лăпкă çилпеле

Пĕр-пĕринпе ерипен

Пăшăлтатса илчĕç пек.

 

Ăслă шурă акăшсем

Майĕпен чăмса çӳреç.

Икĕ тантăш вĕсемпе

Савăнса шыва кĕреç.

 

Кĕмĕл кӳлĕ тĕпĕнчен

Ахах чулĕ курăнать.

Тăрă шывăн ăшĕнче

Пит те ырă çăвăнма.

 

Эх, ăçта-ши çав кунсем,

Эх, ăçта-ши Селиме?

Епле савнă чунăмçăм

Парăнчĕ-ши вилĕме?

 

Йĕкĕт çапла шутласа

Чĕрине çунтарчĕ, тет.

Вара старик пӳскине

Çӳле вăркăнтарчĕ, тет.

 

Пĕрре куçа хупиччен

Çĕр кисренсе илчĕ, тет.

Те пĕлĕтрен, те çĕртен

Пĕр урхамах килчĕ, тет.

 

Вара, чĕлхе кăларса,

Ыр сăмах пуçларĕ, тет.

Çамрăк сатур салтака

Çакăн пек каларĕ, тет.

 

Урхамах:

Эпĕ хатĕр, Селентей,

Итлĕп эсĕ хушнине.

Лар та вĕçтер тăвăл пек,

Хытă тыт çеç чĕлпĕрне.

 

Вĕçĕп пĕлĕт тăррине,

Саншăн, ырă Селентей.

Анăп çич тинĕс тĕпне,

Саншăн, ырă Селентей.

 

Сатур салтак тĕлĕнет,

Пăхкалать йăл-йăл кулса.

Унпа, çывăх тусĕ пек,

Лаша тăрать калаçса.

 

Селентей:

Çилçунатăм, урхамах,

Тавтапуç, мухтав сана.

Санпа йывăр хурлăха

Çăмăл сирессе сунап.

 

Тата виç çул утмалла

Эп çитес çĕре çитме.

Пурпĕр мĕскĕн тăлăха

■ Страницăсем: 1 2 3 4 5

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: