Электронлă вулавăш

Эпĕ больницăран тухнă çĕре посылка килсе выртнăччĕ. Пĕчĕк ача вырăннех хунă мана Оксана: апельсин, лимон тата тепĕр кĕленче армени коньякĕ ярса панă. Парни мар, хăвшăн çапла тăрăшни чĕрене пăлхантарать, хăвăн та çав çынна мĕнле те пулин ырă тăвас килет. Эпĕ кăвакала каллех шыв ĕçтертĕм.

Çав кунсенче манăн питĕ ăш çунчĕ. Сехет маятникĕ пек пĕр çĕртен тепĕр çĕре сулланса çӳретĕп. Ума пĕрре Оксана тухать, тепре Оля. Эпĕ икĕ мулкача хăвалатăп, анчах çывăххи, куç умĕнче кашни кунах пулаканни, мана ытларах илĕртет.

Каларăм вĕт сана: ун чухне çуркуннеччĕ. Улмуççисем шап-шурă çеçкере. Занятисем пĕтсенех тухса утатпăр Ольăпа: е вăрмана, е парка каятпăр. Çӳретпĕр вара çурхи илемпе киленсе. Унтан эпĕ хĕре ăсатса яратăп. Пĕр каçхине вăл мана хăйĕн хваттерне илсе кĕчĕ те, вăхăт ирттерме пулăшас тесе, пысăк альбом кăларчĕ. Юнашар ларса унăн страницисене уçма пуçларăмăр. Чи малтанах Оля сăнӳкерчĕкĕ тухрĕ. Унтан класпа пĕрле, тантăш хĕрсемпе ӳкернисем… Унтан Оля темĕнле хура куçлă çамрăкпа ларать.

Ку каччă Валерий ятлă-мĕн, Ольăна ачаранах савать, халĕ те авланман-ха. Тепĕр страницăра каллех каччă ларать. Ку Павел иккен. Хăйсен ялĕсемех, Вăл та Оля сăмах парасса кĕтет. Унтан институтри каччăсем. Кашнин çинченех Оля кăшт куларах, тунсăхласарах каласа парать. Сăнӳкерчĕксен тепĕр енче — халалласа çырнă йĕркесем, вĕсене мещенлерех çырнă. Унашкал кĕске сăвăсене тин кăна юрату шухăшĕ кĕнĕ çамрăксен альбомĕсенче курма пулать. «Юратса парнелетĕп, савнă тусăм, юратса юрату эп кĕтеп», «Çак сăнӳкерчĕк пĕлтертĕр эп сана юратнине» тата ытти те, тата ытти те. Оля çак çамрăксем çинчен кашнин çинченех аса илсе каласа парать: «Ох, пĕлесчĕ эсĕ, еплерех алла чăмăртатчĕ çак Валерий», «Павел çав тери хитреччĕ, куçĕсем çунса тăратчĕç…»

— Хитре эсĕ, Оля, чечек пекех хитре, çавăнпа сырăнакансем те нумай, — терĕм эпĕ ăна.

Эпĕ мухтани хĕре татах та çунатлантарса ячĕ. Эпĕ самантлăха хама Ольăпа юнашар утса пынă пек туйрăм. Ман çине пăхса иртекен кашни каччă Ольăн савни пулнăн туйăнчĕ. Манăн ăшра темĕнле хăрушла кĕвĕçӳпе хутăш курайманлăх кăварĕ тĕлкĕшме пуçларĕ.

Ман шухăшсем пурнăçран юлса пыракан çын шухăшĕсем пулчĕç-и, пĕлместĕп, анчах эпĕ урăх Оля хваттерĕнче тăраймарăм. Ал патăм та тухса утрăм. Киле çитсенех кăвакала шыв ярса патăм.

Кайран хăй йăнăшне Оля та ăнланчĕ пулас, мана курмассеренех хĕреле-хĕреле каятчĕ. Эпир сивĕнни техникумри учительсемшĕн паллă пулчĕ: пĕр вăхăт мана хăшĕсем сивĕ куçпа пăхрĕç. Пĕлсех пурте мар ĕнтĕ, ăнланакансем те пулчĕç пуль. Хăв таса пулсан, çын сана çамка айĕн сиввĕн пăхни нимех те мар. Анчах хăрушă элек саракансем тупăнчĕç. Эпĕ йывăр çын тунă иккен Ольăна.

Пур-çке тĕнчере çавнашкал çынсем. Шура акăшра та хура тĕк шыраççĕ. Çыннăн пĕчĕк çитменлĕхĕ те вĕсемшĕн турпас куçа кĕнĕ пек туйăнать. Çавăн пек çынсемех элеклĕ çырусем çыраççĕ, алне ан паллаччăр тесе, усал ĕçе ачисене те явăçтараççĕ. Улми йывăççинчен катана ӳкмест, ачи те элекçĕ ӳсет вара. Элек тăрăх мана та виçĕ хут пырса тĕрĕслерĕç. Юрать-ха, Оля мана хирĕç каймарĕ, вăл ырă çынах пулчĕ. Эп ăна мухтарăм, анчах пĕтнĕ юратăва тепĕр хут çĕнетме вăй çитереймерĕм.

Оксана патне çыртăм, хирĕç ответ пулмарĕ. Телефонпа шăнкăравлатăп, хваттерĕ шарламасть. Университетпа çыхăнтăм — чирлĕ, больницăра терĕç, анчах хăш больницăрине пĕлеймерĕм. Тухса кайма вăхăт пулмарĕ — экзаменсем пуçланнăччĕ. Шыраса йăлăхрăм-ши е хальччен Оксана та урăх каччă тупрĕ терĕм-ши, тек çыру çырмарăм. Нумай хушă тытман диссертацине тепĕр хут тӳрлетсе, хушса çырма тытăнтăм, вĕренӳ хуçалăхĕнче опытлă лаптăксем йĕркелерĕм. Чĕре сисет: йăнăшмастăп эпĕ. Çав çуркунне шутсăр хавхаланса ĕçлерĕм, юрату ăнăçсăрлăхне те, хам çинчен элек саракана та ĕçпе çĕнме шутларăм.

Оксанăран çыру çитрĕ. Хăй чылай хушă чирлесе выртни çинчен пĕлтерет. Анчах çырăвĕнче темĕнле сивлеклĕх сисĕнет. Чĕре хĕссе ыратса кайрĕ. Çав кунах отпуск илсе Ленинграда пуçтарăнтăм. Мускава çитсен, Кольăна телеграмма патăм: кĕтсе ил, пыратăп. Пуйăс çитсе чарăнсан, чăматана çĕклесе алăк патне талпăнтăм, хама Кольăпа арăмĕ кĕтсе илеççĕ пулĕ, тетĕп ĕнтĕ. Анчах вакун пусми тĕлĕнче Оксана тăрать.

— Епле пĕлтĕн эсĕ эпĕ килессе? — ыйтатăп, унăн аллине чăмăртаса.

— Телепати, — тет çакскер.

Мĕн телепатийĕ пултăр унта, каярахпа эпĕ пĕлтĕм, Коля арăмĕ, пирĕн туйăма чухлаканскер, Оксанăна телефонпа пĕлтернĕ.

Оксана улшăннă. Пичĕ шурса кайнă. Пăхатăп та ун çине, нимĕн те пĕлейместĕп: савăнать-ши вăл эпĕ килнишĕн е пăшăрханать? Калаçма хăй кăмăллă калаçать.

Таксипе унăн хваттерне кайрăмăр. Пӳлĕмĕ çавах, пĕр стени çинче халĕ те пысăклатса ӳкернĕ пуç мими çакăнса тăрать. Радиоприемник пулнă вырăнта телевизор ларать. Çĕнĕрен туяннă кĕнеке шкапĕ пӳлĕме татах тăвăрлатса хунă.

Эпĕ çăвăнса шăлăннă хыççăн кухньăра праçник чухнехи пекех тулли сĕтел хушшине лартăмăр. Умра эрехĕ те пур, эпĕ халиччен курман ют çĕршыв эрехĕ, ăна уçса черккесем çине ятăм. Оксана шаккарĕ те черккине лартрĕ.

— Сыпмастăп, — тавăрчĕ вăл.

— Нумайранпа-и?

— Сана ăсатнăранпа.

Эпĕ Мускавра туяннă фильтрлă сигарета чĕртсе ятăм, Оксанăна сĕнтĕм.

— Туртмастăп.

— Хăçантанпа?

— Сана ăсатнăранпа.

Кур ĕнтĕ эс ăна: мана ăсатнăранпа сыпма та, туртма та пăрахнă. Темшĕн çак самантра иртнĕ çырун сивлеклĕхĕ аса килчĕ.

— Савăннипе сыпма та, туртма та пăрахнă, — шӳтлерĕм эпĕ, анчах çак шӳт вырăнсăр пулчĕ.

— Эпĕ сана вунçичĕ çулхи хĕр пек юратса пăрахрăм, санпа çеç пурăнтăм, санăн кашни çитĕнĕвӳ хамăн çитĕнӳ пек туйăнатчĕ, санăн кашни ăнăçсăр ĕçӳ мана чĕререн хурлантаратчĕ. Эсĕ çавна асăрхамастăнччĕ. Чирлесе ӳксен те тӳрех пĕлтермерĕн, больницăра уйăх çурă выртсан тин пĕр çыру çыртăн. Асра тытса пурăннă-и-ха эсĕ мана? Çук çав!

Пурне те астăвать иккен вăл. Тӳрĕ те чуна ыраттаракан калаçу пулса тухрĕ пирĕн хушăра. Эпĕ ĕнтĕ Оксана патне килнĕшĕн пăшăрханатăп та. Тĕнче хĕсĕр мар. Хĕр пайтах. Пăрахам та тухса каям, пĕреххут. Анчах тем тытса тăрать мана кунта. Оксана çаплах эпĕ юрату çине çиелтен пăхакан çын тесе ятлать.

— Сиснĕ эпĕ эсĕ урăх хĕре савнине, — тет вăл. Сиснĕ-и, сисмен-и — маншăн халĕ пурпĕрех, эрехе чей стаканне ятăм та ӳпĕнтертĕм. Унтан часах ывăнни çине персе, çывăрма выртрăм. Ирхине тăнă çĕре Оксана çукчĕ ĕнтĕ. Сĕтел çинче пӳлĕм уççипе хут татăкĕ выртаççĕ. Оксана университета кайни çинчен, каçхине пилĕк сехетсенче таврăнасси çинчен çырса хăварнă, апат çиме, вăхăта хам пĕлнĕ пек ирттерме сĕннĕ.

Апат çинĕ хыççăн, чăматана çĕклесе, хваттертен тухрăм, Коля патне çул тытрăм. Телейĕме унăн арăмĕ Галя килĕнчех пулчĕ.

Эпĕ ăна хам Оксанăпа хирĕçсе кайни çинчен каласа патăм.

— Ухмах, — терĕ вăл мана. — Хĕр саншăн çулăмпа çунать, сана кĕтсе пурăнать, эсĕ ăçтиçукла унăн ăшне çунтаратăн. Вăл чирлĕ выртнă чух эпĕ сайра хутра больницăна кайса килеттĕм, кашнинчех: «Саша мĕнле-ши, тем шарламасть, вăл та чирлемерĕ-ши?» — тесе ыйтатчĕ. Сан телеграмму киличчен пĕр эрне маларах çапла пĕлтерчĕ: «Саша авланнă, урăххине тупнă».

— Ăçтан пĕлетĕн? — терĕм эпĕ. «Чун сисет», — терĕ Оксана. Вăл çын шухăшне катаран вулама пултарать.

— Кала-ха, чăнласах авлантăн-и? — тĕпчет Галя,

— Чăнласах, — терĕм эпĕ.

— Ухмах, — тавăрчĕ Галя. — Ухмах! Çакнашкал ырă чĕреллĕ хĕртен пăрăнтăн. Чавсуна çыртас тейĕн ак.

Ăшра хам савăнатăп ĕнтĕ, анчах пуçа пĕр шухăш пăралать: эпĕ Ольăпа çӳренине Оксана епле пĕлме пултарнă-ха? Эпĕ Бунинăн е Купринăн темĕнле асамлă хĕр çинчен çырнă калавне вуланăччĕ, анчах мана Оксана пĕрре те унашкал туйăнмарĕ. Халь чылай вăхăт иртсен кăна, хĕр гипноза лайăх пĕлнине туятăп, унпа чухне кăмăл та çĕкленет, унсăрăн чĕрере яланах тунсăх…

Эпĕ университета кайрăм. Сăмах диссертаци пирки пычĕ. Манăн ĕçсене йĕркелекенĕ çапла пĕлтерчĕ:

— Сана хӳтĕлекен биологсем тупăнчĕç. Оксана Яковлевна.

Икĕ эрне пурăнтăм Ленинградра. Оксанăпа килĕштертĕмĕр. Кĕркунне çĕршывра çанталăк улшăнчĕ, ăна мансăрах пĕлетĕн, декабрьте эпĕ диссертаци хӳтĕлесе таврăнтăм, — вĕçлерĕ Саша.

— Направлени памарĕç-им? — ыйтать Василий Викторович.

— Параççĕ, хам илмерĕм. Кăштах тăхтама тивет.

— Мĕншĕн? Хам пата илсе каясшăнччĕ эпĕ сана. Пире главнăй агроном кирлĕ, — тет Василий Викторович.

— Халлĕхе сăмах параймастăп. Пĕччен мар-çке эпĕ, иккĕн, — тавăрать Саша. Пирус илсе чĕртет, унтан сехечĕ çине пăхса çĕкленет.

— Тумланма вăхăт, — тет вăл.

— Тăхта-ха, кам килет паян сан пата? Кама качча илетĕн эсĕ? — чăтаймасть Вася.

— Оксана килет. Куратăн-и, кăвакал ăна кĕтет. Чăнах та, сĕтел çине лартнă тетте-кăвакал каллĕ-маллĕ иккĕ сулланать те виççĕмĕшĕнче шыв сыпса илет.

— Эс ăна эрех ярса пар, ӳсĕрĕлтĕр, — шӳтлерĕ Василий Викторович.

Анчах Саша шарламарĕ, васкасах шифоньертан кăларнă костюмне тăхăнма пикенчĕ.

— Кала-ха, эсĕ мана çак калава итлеме чĕнтĕн-и? — ыйтрĕ Василий Викторович.

— Мĕнле калав итлеме? Хăв ыйтрăн-çке каласа пама. Уншăн çеç ма чĕнес? Эсĕ машинăпа килессине пĕлнĕ эпĕ. Тусăм Управлени начальникĕ чух савнине кĕтсе илме такси шырамастăп ĕнтĕ.

— Эх, эсĕ те çав, — кулса ячĕ Василий Викторович.

V

Канаша кайма хатĕрленнĕ чух каллех çумăр çума пуçларĕ. Амăшĕ Сашăна хăйĕн плащне илме сĕнчĕ. Пулас кинĕ, тен, ытла та çăмăл тумланнă пуль, йĕпенĕ. Хăй куççульне пытармасăр çапла каларĕ:

— Çумăр витĕр килсен, телейлĕ пулать, теççĕ те… Кайăрах, кайăр. Пуйăса çитеймĕр тата.

Василий Викторович машинине тапратрĕ. Унăн çумĕнче ларакан Саша халь пĕр сăмах та шарламарĕ. Тем çинчен шухăшларĕ вăл.

Хула хыçала юлчĕ. Шоссе çине тухсан Управлени начальникĕ Саша амăшĕн сăмахне аса илчĕ:

«Çумăр витĕр килсен, телейлĕ пулать, теççĕ.»

Василий Викторович куçĕ умне Зина тухса тăнăн туйăнчĕ, хăй пурнăçне тишкерме хăтланчĕ, телейлĕ Сашăна ăмсанчĕ, анчах çак шухăшсене хăваласа çапла каласа хучĕ:

— Çăвать çумăр, çăвать, çуракине те тухаймастпăр. Унтан ассăн сывласа илчĕ те машина хăвăртлăхне ӳстерчĕ.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн