Электронлă вулавăш

Хăй килнĕренпе вăл «тĕп киле» кайса курман-ха, унта кайса пăхма туртăнни те сисĕнмест; унта-кунта тухса çӳренĕ чух та «тĕп кил» ларакан Аслă урампа пачах иртмест, Кайри е Малти урампа çул тытать. Тимĕр амăшĕ, ялти пек каласан, Елина аппа, тахçан хăй упăшки пулнă çын яла килни çинчен пĕлет, анчах вăл та унпала тĕл пуласшăнах çунмасть иккен. Ялти инкесем кун пирки ыйтсан, Елина аппа çапла çеç каласа татнă пулать:

— Кирлĕ мар мана тĕнче каскăнĕ! Ăçтан килнĕ — çавăнтах кайтăр!.. Таси паха!

Килте ашшĕпе ывăлĕ пĕр-пĕринчен çаплах ютшăнаççĕ. Çтаппан Тимĕре час-часах ывăлăм тесе чĕнет пулин те, Тимĕр ăна ниепле те атте тесе чĕнеймест. Пултараймасть вăл ун пек чĕнме, хăйĕнчен, хăйĕн шалти кăмăлĕнчен иртеймест. Çинук та «хăна» умĕнче çаплах темрен шикленнĕ пек çӳрет. Тимĕр ывăлĕ Линит вара тӳрех амăшĕ хыçне пытанать. Алăри пĕчĕкçĕ Елинкка ăна-кăна нимĕн те ăнланаймасть-ха... Вăл пурне те çурхи хĕвел пекех йăл та йăл кула-кула кăтартать.

Пĕринче çумăрлă кун пулчĕ. Тимĕрĕн пĕчĕк килйышĕ килтех шăкăлтатса ларатчĕ. «Хăна» çеç çукчĕ, — пĕр калаçса татăлмасăрах, Тимĕрпе Çинук Çтаппана çапла чĕнетчĕç е хушăран «лешĕ» текелетчĕç.

Унччен те пулмарĕ — калинкке сасси илтĕнчĕ. Тимĕр кантăкран пырса пăхрĕ. Мĕн япала ку? «Лешĕ» урай мунчали пек йĕп-йĕпе те тăр-пылчăк кĕрет. Тимĕр чĕри, тем ырă мара сиссе, кăртах турĕ. Кĕçех пӳрте «хăй» кĕрсе тăчĕ. Вăл ӳсĕр иккен. Ним пĕлмиех мар, анчах ытлашшипех.

Çинук хăйĕн ачисемпе тĕпел кукринелле пăрăнчĕ. Тимĕр алăк патнелле пычĕ те «лешĕн» йĕпеннĕ карттусне хывма пулăшса:

— Сана мĕн пулчĕ капла? — тесе ыйтрĕ.

Тимуш кукку патĕнче пултăм, — терĕ «лешĕ» пăшăлтатса. — Конешнă, кăштах хăналарĕç. Эс, конешнă, мана ятлама пултаратăн.

— Ятласси-мĕнĕ... Эс питĕ йĕпенсе пĕтнĕ-ха. Пиншакна хыв, пушмакна хыв. Ак сана ăшă кĕпе паратăп, уруна кăçатă тăхăн. Ревматизм тетĕн ху... Кун пек йĕпенме юрать-и вара?

Ывăлĕ çапла тимлени ӳсĕр çыннăн ахаль те çемçелнĕ чĕрине тата ытларах хускатрĕ пулас. Вăл çавăнтах ывăлне ыталаса илме тăчĕ.

— Эх, ывăлăм, нимĕн те пĕлместĕн-ха эсĕ... Тимĕр ăна картиш енчи сак çине, сĕтел çывăхнерех, илсе пырса лартрĕ. Хăй, яланхи пекех, сĕтел патне тепĕр енчен ларчĕ. Пӳртре мĕн пулса иртнине Çинук ачисемпе тĕпелтен ним шарламасăр сăнаса тăрать.

— Вăт, ывăлăм, — терĕ «лешĕ», кăшт ларсан, сасси хăйĕн тăп-тăр урăлла илтĕнчĕ, — паян юриех сыпрăм — хăюллăрах пулма. Пĕлетĕн-и?

— Халлĕхе ним те пĕлместĕп-ха, — тем усала сиснĕн çӳçенсе илчĕ Тимĕр.

— Эпĕ нимĕнле отпуска та килмен, — кашни сăмаха уйрăммăн сăрхăнтарса калама тытăнчĕ Çтанпан. — Эпĕ — килсĕр йытă...

— Тултармăш йăлăхтарчĕ апла? —чунтанах йĕрĕнсе ыйтрĕ Тимĕр.

Çтаппан пуçне кăртах çĕклерĕ.

— Мĕнле тултармăш?

— Эп унта пырса курнăччĕ пĕрре...

Çтаппан тӳрех ăнланчĕ.

— Шуйттан тултармăшĕ! — терĕ вăл хаяррăн пăшăлтатса тухакан сасăпа. — Амашка хĕрарăм. Пĕтерчĕ вăл мана, тĕп турĕ. Пилĕк уйăх пульницара выртнă хыççăн мана инвалид шутне кĕртрĕç. Таврăнтăм та хайхи, лешĕ кăшкăрать: «Кирлĕ мар мана чăлах! Сана пенси те тухмасть! Тасал ман патăмран! Çухал!» — тет. Ăçта каяс-ха манăн?..

Кунта ывăлĕ сăмах хушмасăр тӳсеймерĕ.

— Камччĕ-ха вăл «Тимĕр кăвак лаша кӳлер-и, хӳрине çавăрса тӳлер-и» тесе юрлаканни? — пат тӳррĕн ыйтрĕ Тимĕр. — Эсĕ марччĕ-и вăл «икĕ арăм» юррине юрлаканни? «Пĕрне вырăн сартарăп, тепĕрне ура салттарăп...» Кам юрри çакă?

Çтаппан, шанса кайнă хĕвелçаврăнăш пек, пуçне усать.

— Айăплă, ывăлăм, айăплă, — тет вăл, кăшт çеç илтĕнмелле пăшăлтатса. — Яла килсен сывалмăп-и, терĕм. Тăван çĕр, тăван сывлăш... Пĕркун, авă, мунча кĕтĕм те, шăмшак лăштăрах çемçелчĕ. Пыл хурчĕсене сăхтарсан сиплĕ теççĕ. Утара çӳреме тытăнтăм — усси пулмарĕ. Танле пичче йĕкĕлтесе кулать: —Тем, Çтаппан шăллăм, сан çине пыл хурчĕсем ларасшăнах мар, — тет. — Пыл хурчĕ вăл чечеке юратать çав, шăна вара çĕршĕннĕ япала çине ларать, — тет. Ман çине пыл хурчĕ те лармасть. Çĕршĕннĕ иккен. Шăна кулли пултăм.

— Шăна кулли мар, ял кулли, тĕнче кулли! — терĕ ывăлĕ çирĕппĕн. — Эсĕ пире, вĕт-шакăра, тăлăха пăрахса хăвартăн. Тартăн. Сан пек хăтланас пулсан, манăн халь сана çанăран тытмалла та урама илсе тухса çул кăтартса çеç ямалла. Тăватă еннелле те çул такăр — атя, тух та уттар, темелле. Анчах эпир сан пек чунсăр этем пуласшăн мар.

Çтаппан сасартăк сиксе тăчĕ те, ывăлĕ умне пырса, чĕркуçленсе ларчĕ, ывăлĕн аллине чуптума хăтланчĕ.

— Каçар, ывăлăм, каçар! —антăхса кайсах тархаслама тытăнчĕ вăл. — Каçармасан — çакăнтах çапса пăрах. Вĕлер мана!.. Пуçăм пĕттĕр пĕрех хут!

Тимĕр ура çине тăчĕ. Тĕпелтен ача хăраса макăрнă сасă илтĕнсе кайрĕ. Çинук аллинчи ачипех упăшки патне чупса пычĕ.

— Тимĕр, Тимĕр, ачасене ан хăратăр, — терĕ вăл кĕç-вĕç йĕрсе ярас пек сасăпа.

Тимĕрĕн сăнĕ кĕл пекех шуралса кайрĕ. Анчах вăл хăйне çирĕп тытать.

— Лăплан, атте, — терĕ вăл, çак сăмаха юлашки вун-виçĕ çул хушшинче малтанхи хут асăнса. — Лăплан, эс халь хĕрĕнкĕрех. Ыран ирхине сăмахлăпăр, ирхине...