Электронлă вулавăш

Чӳрече каррисем чăлт-шурă. Кашни кантăкĕнчен урамалла ытарайми хитре чечек куçĕсем йăлкăшса пăхаççĕ. Чĕкеç йăви пек çавăрнă çак кервен кил-çуртра таса та типтерлĕ çынсем пурăннине таçтанах сисетĕн. Шала кĕрсе курма чун туртать. Чечек пур çĕрте пылĕ те пур, тенĕ ваттисем. Чухламалла-ха, ку сăмаха ытарлăрах каланă ĕнтĕ. Кашни çыннăн, хăйне кура телейĕ, хăйне кура — хуйхи-суйхи...

Кĕтерук аппа киле паян темшĕн питĕ тĕксĕм сăн-питлĕ таврăнчĕ. Сĕтел хушшинче урок вĕренсе ларакан Виктăр çакна çийĕнчех асăрхарĕ. Çавăн пек ĕнтĕ ашшĕсĕр ӳснĕ ывăл чĕри... Ытлашширех те сисĕмлĕ барометр темелле-и ăна, мĕн-и?!. Амăшĕ кăшт ассăн сывланине те туххăмрах туйса илет. Этем чĕринче куçа курăнман хĕлĕхсем пур-мĕн, Виктăрăн вĕсем уйрăмах çинçе, уйрăмах черченкĕ пулас.

Кĕтерук упăшкин амăшĕ — Униççе кинеми, «нихăш тухтăр та чухлайман» чирпе аптраканскер, пуçне алшăллипе кăшăлланă та кăмака çумĕнчи тăрăхла сак çинче ахлаткаласа-тĕлĕрсе выртать. Кинĕ алăкран кĕнине илтрĕ-ха вăл, анчах куçне уçса пăхмарĕ.

Каç пулса килнĕ вăхăт. Анакан хĕвелĕн юлашки йăмăх пайăрки сулахай стена çине чалăшшăн ӳкет. Чуна салхулатакан çутă.

Кĕтерук аппа пысăк çăм тутăрне салтрĕ те, мамăк пустарнă пиншакне хывса, алăк патĕнчи пăтана çакрĕ, кĕмсĕркке сăран аттине хыврĕ, кăмака çинчен кăçатă илсе тăхăнчĕ. Урисем хайхи сасартăк ăшăнса кайрĕç, канăçлăн сăрăлтатса илчĕç. Вăл, ним шарламасăрах, тĕпелти чăланалла иртрĕ. Пит çумалли савăта кăмака çинчи чугунран ăшă шыв ăсса ячĕ, аллине çурĕ. Кун каçиччен шăнса кӳтнĕ пӳрне сыпписем вара туртăнсах ырата пуçларĕç.

Кĕтерук аппа тĕпелти чӳрече умне пырса ларчĕ, хăйне нихçанхи пек мар ĕшеннĕн туйса илчĕ. Чăланта амăшĕ мĕн тунине лере, пысăк пӳлĕмри сĕтел хушшинче ларакан ывăлĕ курмасть, çапах та тем ырă мар иккенне сисет. Вăл урокне вĕренме те пăрахрĕ, кĕнеки çине ахаль çеç, ним тăна илмесĕр пăхса ларать.

— Анне, — терĕ Виктăр, пӳртри йывăр шăплăха текех тӳсеймесĕр, — эсĕ чирлемерĕн пуль те?

Амăшĕ шартах сикрĕ, анчах ывăлне лăплантарма васкарĕ.

— Çук, ывăлăм, чирлемен. Кăшт ывăнтăм çеç. Пӳртре каллех шăп. Кĕтерук аппа туртăнса ыратакан ăллисене сăтăркаллрĕ те чĕркуççи çине тӳртĕн тăса-тăса хучĕ. Хĕрарăмăнни пек мар пысăк алăсем. Кушăрханă тĕксĕм ӳт-тирĕ айĕнче шултра юн тымарĕсем тулса тăраççĕ, пӳрне сыпписем тăртанса хĕрелнĕ, хулăн чĕрнисем катăлса-чĕрпĕнсе пĕтнĕ. Кĕтерук аппа, аллисене чĕркуççи çинчен илмесĕрех, ал тупанĕсене çавăрса пăхрĕ. Кунта та, ĕмĕр якалса çуталми тенĕ пек, тĕксĕм йĕрсем выртаççĕ. Вĕсем темĕнле тӳрккессĕн çырнă саспаллисене аса илтереççĕ, саспаллисем вара, пĕр-пĕринпе сыпăнса, хуçисĕр пуçне никам та вулама пултарайман сăмахсем пулса каяççĕ. Мĕн каласа çырнă-ши çав ал тупанĕсем çине?

Малтанхи хут курнă пек, тĕлĕнсе, тимлĕн сăнаса, енчен енне çавăркаласа пăхать Кĕтерук аппа хăйĕн аллисене. Мĕн кăна тӳсмен-ши çак аласем, мĕн кăна туман-ши вĕсем? Анчах халĕ темшĕн-çке Кĕтерук аппана пачах та ăнсăртран пĕр япала аса килчĕ.

...Иртнĕ хĕлле вăл колхоз председателĕпе Çемен Федорович Изюмовпа районри пĕр канашлура пулнăччĕ. Вĕсен колхозĕ çултан-çул тухăçлă çĕрулми туса илет.

Кĕтерук аппа бригади вара ку тĕлĕшпе чăннипех пĕтĕм района тĕлĕнтерет. Тыррине те начар мар ӳстерет-ха вăл, юлашки виçĕ çул хушшинче гектартан пĕрре те çĕр пăтран кая илмен. Çапах та Кĕтерук аппан тĕлĕнтермĕшĕ — çĕрулми. Хайхи канашлура Изюмов юлташ «çĕрулми фронтĕнчи» çитĕнӳсемпе каçса кайсах мухтанчĕ, Кĕтерук аппа хăйне питĕ сăпайлă тытрĕ, председатель каппайнă пирки те хытах именчĕ. Хăй бригадин ĕçĕсем çинчен вăл, ытлашши сăмах вылятмасăр, питĕ кĕскен, çав вăхăтрах питĕ ăнланмалла каласа кăтартрĕ.

— Çĕрулми вăл, пĕчĕк ача пекех, çемçе те кăпăш вырăна юратать. Лайăх пăхсан — ӳсет, пăхмасан — пĕтет. Вăя хĕрхенмелле мар, çавă çеç.

Ыйтса пĕлес текенсем нумай пулчĕç. Кĕтерук аппа кашнинех уçăмлă явап пачĕ. Анчах районри паллă колхоз председателĕсенчен пĕри — йĕп чĕлхеллĕ Карасев чăн юлашкинчен тăчĕ те:

— Сирĕн çĕрулми нумай, пĕлетпĕр, анчах ăçта чикетĕр-ха эсир ăна? — терĕ, урпа пучахĕ пек шăртлă мăйăхне пĕтĕркелесе. — Тĕтĕмĕ пур — вучĕ çук, ĕни пур — сĕчĕ çук, сысни пур — ашĕ çук. Çĕрулми вăл сысна какайĕсĕр тутлах та мар.

Пĕр-икĕ тĕлте ихиклетсе кулнисем илтĕнкелерĕç. Акă пуçланчĕ вара. Пĕри тухса калать, тепри. Сĕт-çупа аш-какай тĕлĕшĕнчен Изюмов ертсе пыракан колхоз питех те кайра тăрать иккен. «Эсир çĕрулмипе услам кăна тăватăр, спекулянтсем эсир!» — текенсем те тупăнчĕç.

Яланах хĕп-хĕрлĕ çӳрекен Изюмов сăнĕ кĕл пекех кăвакарса кайрĕ. Çитменнине, райком секретарĕ Карамышев юлташ та ăна хӳтĕлемерĕ.

— Тĕрĕс калаççĕ юлташсем, — терĕ вăл, — хальхи вăхăтра пĕр çĕрулмипе кăна мухтанса ларма çук. Çĕрулмирен сĕт-çу, аш-какай тума вĕренмелле.

Канашлăва пуçа каçăртса кĕнĕ Изюмов каялла пуçа усса тухрĕ.

— Мĕн-и, йăпăрт кĕрсе апатланар мар-и? — пусăрăнчăк сасăпа ыйтрĕ вăл Кĕтерук аппаран. — Критикăпах тутă пулаймăн....

Кĕтерук аппа хирĕçлесе тăмарĕ. Вĕсем чайнăя кĕчĕç. Купăста яшки, катлет, пĕрер стакан чей. Изюмов умне вара çĕр аллă грамĕ те пырса ларчĕ.

— Ăшчике дезинфекци тумалăх, — терĕ председатель, шалта ларакан тĕксĕм куçĕсене мăч-мăч хĕссе илсе. — Пустуях тусан вĕçтереççĕ. Тупнă сăмах — аш çук, çук. Уншăн пирĕн колхозниксем укçаллă, сĕчĕ те пур вĕсен, çăвĕ те... Çуса ярар-ха критика тусанне.

Изюмов эрех стаканне тути патне илсе пынăччĕ кăна, Кĕтерук аппа ăна тӳрех аллинчен ярса тытрĕ.

— Кирлĕ мар, Семен Федорчă, ырă мар апла, — терĕ вăл хуллен çеç. — Çулĕ те пирĕн каçа хирĕç.

Председатель хăй аллине Кĕтерук аппа аллинчен вĕçертме хăтланчĕ, лешĕ тата хытăрах пăчăртаса лартрĕ.

— Охо, сан алă питĕ çирĕп-çке, — ирĕксĕртерех кулса ячĕ Изюмов, хулăн тутине пĕр еннелле чалăштарса. — Тимĕр пек... Кунашкал алла пырса лекме тур ан хуштăрах.

...Унтанпа ĕнтĕ çулталăк иртрĕ. Паян иккĕмĕш бригадăри хĕрсем путвалта çĕрулми суйларĕç, Кĕтерук аппа хăй те кунĕпех унта ĕçлерĕ. Хаваслă ĕç мар пулчĕ ку.

Иртнĕ кĕркунне çанталăк йĕпе-сапа тăчĕ. Колхоз пĕлтĕр çĕрулми нихçанхинчен те нумайрах лартнăччĕ. Кăларнă чухне питĕ васкамалла пулчĕ. Пĕринче çапла çумăр витĕрех ĕçлеме тиврĕ. Çав кун Кĕтерук аппа хăй бригадин пуссинче кăларнă çĕрулмине путвала хурасшăн марччĕ. Малтан лупас айĕнче типшĕртĕр, тепрер кунтан хамăрах тирпейлесе кĕртĕпĕр тенĕччĕ. Председатель итлесшĕн пулмарĕ.

— Мĕн лупас айĕ сире, кĕçех ак шăнтса лартать! — кăшкăрса тăкрĕ вăл.

Семен Федăрчă, яланхи пекех, ăшчикне «дезинфекци» тунăччĕ пулас, куçĕсем хĕсăнсе ларнăччĕ, аран-аран уçăлатчĕç. Тĕрĕссипе, юлашки вăхăтра вăл пур ĕç çине те хăма хушăкĕ витĕр тенĕ пек пăха пуçларĕ. Мĕн тăвăн? Пылчăклă çĕрулмине типпипе пĕрлех путвала тăкрĕç вара. Вăрлăх фончĕ те вĕсен çавăнтахчĕ.

Кĕтерук аппана ку япала кĕркуннеренпе пĕр канăç та памарĕ. Хĕле кĕнĕренпе вăл кладовщикпа пĕрле путвала темиçе хутчен те ана-ана пăхрĕ. Хайхи вĕсем леш йĕпелле кĕртнĕ çĕрулми пăч-пач çĕршĕне пуçланине асăрхарĕç те çийĕнчех суйлама шут тытрĕç. Шăпах эрне ĕçлерĕç Кĕтерук аппа бригадинчи хĕрсем, паян акă суйласа пĕтерчĕç, унтан, ревизи комисси председательне чĕнсе, акт çырчĕç. Çĕрулми пурĕ çичĕ центнера яхăн пĕтнĕ — 42 пăт. Пысăк тăкак. Анчах суйламан пулсан, путвалти пурлăх йăлтах пĕтме пултаратчĕ.

Хайхи инкеклĕ акта председатель патне илсе пырсан, лешĕ тилпĕрен çинĕ пек тилĕрсе кайрĕ.

— Мĕн тăватăр эсир? —хĕсĕк куçне чармакласа пăрахса кăшкăрчĕ вăл. — Мана тĕрмене хуптарасшăн-и? Пĕлетĕп, сисетĕп — паян манăн колхозниксем умĕнче отчет тумалла. Эсир мана шăпах çав кун ура хурса такăнтарасшăн. Çук, ĕç тухмасть! Нимĕн те тухмасть, этсемри! Хамăн пуçăма хам ирĕкĕмпех мăйкăçа кайса чикме... Э-э, çук! Кам айăплă? Кам çĕртсе янă? Суда! Суда паратăп! Пĕтĕмпех сиртен шыраттаратăп!

Вăл çавăнтах кӳсек пек тĕреклĕ хĕрлĕ кăранташ илчĕ те акт кĕтессине чалăшшăн чарлаттарса çырма тытăнчĕ. Правление çак ĕç пирки килнĕ ытти çынсемпе пĕрле сĕтел умĕнче тăракан Кĕтерук аппа тӳсеймерĕ, унăн алли председатель аллине хĕскĕч пек хĕстерсе лартрĕ.

— Тăхта, — терĕ Кĕтерук аппа шăппăн, — эс тăхта, ан васка! Пылчăклă çĕрулмине путвала кĕртме кам хушрĕ? Мантăн-им? Тата... Хăвна ху пĕрмай «дезинфекци» тăвакан çын, мĕншĕн эсĕ путвала дезинфекци тутарман? Тем чухлĕ каласан та, кирлĕ имçама илсе килтермерĕн. Мĕншĕн? Эх, эс те çав, «дезинфектăр»!

Кĕтерук аппа Изюмов аллине пĕррех аяккалла сирсе ывăтрĕ. Лешĕн кăвакарса кайнă ал тунийĕ çинче шултра пӳрне йĕрĕсем шап-шуррăн палăрса юлчĕç. Изюмов, тĕлĕкри çын сасăсăр кăшкăрнă пек, çăварне çеç карса пăрахрĕ. Чылайран тин тăна кĕрсе, вăл хăйăлти сассипе темĕнле çыхăнусăр сăмахсем кала пуçларĕ.

— Эсĕ... эсĕ... председатель çине алă çĕклеме? Эс, арсăр арăм, йĕвенсĕр... йĕвенсĕр кĕсре...

Халь акă килĕнче, тĕпелти чăланта ларакан Кĕтерук аппа правленире мĕн пулса иртнине тĕпĕ-йĕрĕпе аса илчĕ те, унăн тĕксĕм пичĕ тăрăх шултра куççуль тумламĕсем шуса анчĕç.

«Арсăр арăм...» Изюмов ăна çак сăмахпа хур туса кӳрентересшĕн иккен. Анчах кам айăплă-ха Кĕтерук çамрăклах упăшкасăр тăрса юлнишĕн? Вăл юратнă мăшăрĕнчен хăй ирĕкĕпе уйрăлман-çке-ха. Мăшăрлă пурнăç телейне вăл лайăххăн курса та ĕлкĕреймен. Вăрçă пуçланиччен пĕр çул маларах çеç качча тухнăччĕ. Вĕсем, Сантăрпа иккĕшĕ, пĕр бригадăрах ĕçлетчĕç. Сантăр жнейкăпа тырă выратчĕ, Кĕтерук ун хыççăн кĕлте çыхса пыратчĕ. Кĕçех Сантăра бригадира суйларĕç. Вăл Кĕтерук тĕрлесе панă кĕпепе çӳретчĕ. Сарлака та патвар хул-çурăмлă, хуп-хура куçлă та çап-çутă сăн-питлĕ йĕкĕт... Вăл хире тухсан — хир илемĕ килетчĕ, вăл ахăлтатса кулнă чух — çывăхри вăрман ян та ян янăраса каятчĕ. «Куç харшийĕ — хăнтăр, куçĕ — çăлтăр», — тетчĕ вăл Кĕтерука куçран тинкерсе пăхса. Çуркуннепе вĕсен ывăл çуралчĕ. Ăна вĕсем Виктăр ятлă хучĕç. Вара... тепĕр уйăхран вăрçă пуçланчĕ. — Сывă пул, Сантăр, чунăмçăм... Пĕр уйăхри ачине алла тытнă Кĕтерук уй хапхи умĕнче нумайччен тăчĕ. Кĕçех Сантăрпа пĕрле салтака каякан тантăшсен пуçĕсем курăнми пулчĕç. Юратнă Сантăр çав кун хăйĕн тăван ялĕпе, хăйĕн çамрăк арăмĕпе, хăйĕн пĕчĕк ывăлĕпе ĕмĕрлĕхех сывпуллашрĕ-мĕн...

Кăмăлне темле пытарма тăрăшрĕ пулин те, Кĕтерук аппа халĕ ĕсĕклесех макăрса ячĕ. Çав сасса илтсен, Виктăр малти пӳлĕмрен тĕпеле ыткăнса кĕчĕ.

— Анне, кам кӳрентерчĕ сана? — ыйтрĕ вăл чĕтренсе тухакан сасăпа. — Кала, кам кӳрентерчĕ? Эп вăл çынна халех...

Амăшĕ ура çине тăчĕ, пăтаран алшăлли илсе, питне шăлкаларĕ те куççуль витĕрех йăл куланçи пулчĕ.

— Эх, ывăлăм, ытла та çамрăк-ха эсĕ, — терĕ вăл, аллине Виктăрăн пуçĕ çине хурса.

Саккăрмĕш класра вĕренекен Виктăр пĕвĕпе кăшт ашшĕне аса илтерет, анчах унăн хулĕсем хытанкарах та тĕрексĕртерех-ха. Сăнĕ вара амăшĕн, «куç харшийĕ — хăнтăр, куçĕ — çăлтăр» тенĕ пулĕччĕ ăна ашшĕ.

— Ывăлăм, сан урок вĕренмелле, эп сана чăрмантартăм пулас, — ăнсăртран килсе тухнă куççулĕшĕн именнĕ пек каларĕ амăшĕ. — Эс ларах, урокна вĕрен, эпĕ апат хатĕрлем.

— Вĕренсе пĕтертĕм ĕнтĕ, — кăмăлсăртараххăн каларĕ ывăлĕ. — Эс ан макăр, анне. Эс макăрсан, манăн мĕн вĕренни йăлтах пуçран тухса ӳкет.

Виктăр ачашланма юратмасть. Анчах çак самантра ун пуçĕ çинчен хулпуççийĕ çинелле ерипен аннă пысăк алă — амăшĕн алли — ăна мамăк пек çемçе туйăнса кайрĕ. Виктăр, хăй сисмесĕрех, амăшĕн кăкри çумне пăчăртанчĕ. Вăл амăшĕпе пĕр танах иккен. Кĕтерук аппа çакна халĕ малтанхи хут асăрхарĕ. «Ĕнтĕ манăн та пурнăç тĕрекĕ пур, шанчăкăм пур», — тесе шухăшларĕ вăл.

Лери пӳлĕмрен амăшĕ канăçсăррăн йынăшни илтĕнчĕ.

— Кинĕм, пĕр курка вĕри чей ĕçесчĕ, кăкăрта пăр пек сивĕ, — терĕ кинеми, ахлаткаласа.

— Халех, анне, халех. Сăмавар лартам-ха. Сăмавар вĕресе тухнă çĕре вĕсем патне пĕр кĕтмен çынсем килсе кĕчĕç. Пĕри — райком секретарĕ Карамышев, тепри — виççĕмĕш бригада бригадирĕ, колхозри парторганизаци секретарĕ Николай Иванович Колюшкин.

Çывăх палланă çынсемех-ха вĕсем, çапах та Кĕтерук аппа чĕри темшĕн шикленнĕ пек пулчĕ. «Хайхи акт пирки мар-ши? — шухăшларĕ вăл хăй ăссĕн. — Çитменнине, хĕрарăм пуçăмпах председательпе харкашса илтĕм».

— Тархасшăн, каçарăр, — алăк патĕнченех сăмах хушрĕ райком секретарĕ, — вăхăтсăр чăрмантарса çӳретпĕр. Эсир, Екатерина Петровна, килте терĕç. Пирĕн калаçмалли пурччĕ.

— Килĕрех, килĕр, маларах иртсе ларăр, — хăюсăртараххăн чĕнчĕ Кĕтерук аппа. — Чăрмантарма — нимех те ĕçлеместпĕр-ха.

Карамышев — вăтам çулсенчен иртнĕ, лутрарах та çирĕп ут-пӳллĕ, тăваткалрах сăн-питлĕ çын. Куçĕсем çутă хăмăр. Çырă çӳçĕ лĕпке тĕлĕнчен чылаях сайралнă, сарлака çамки çинче çĕлĕк хĕрри хăварнă кĕрен йĕр палăрать, — тăвăртарах пулас çĕлĕкĕ... Калаçасса вăраххăн, сăмах вĕçĕсене тăсарах калаçать. Халĕ вăл, пӳртри çынсене алă панă май, Кĕтерук аппа аллине тытрĕ те хăй ăшĕнче: «Ку пултармалла-а-а!» — терĕ. Кĕтерук аппа та тем сиснĕ пек пулчĕ, райком секретарĕ унăн аллине кăшт ытларах тытса тăнăн туйăнчĕ. «Председатель каласах панă пулмалла паянхи ĕç çинчен...» — çиçĕм пек çиçсе илчĕ пуçĕнчи шухăшĕ. Анчах çав шухăша Николăй Иванович Колюшкин, хăй пĕлмесĕрех, хăвăрт сирсе яма пулăшрĕ.

— Санăн, Кĕтерук тусăм, аннӳ чирлĕ, терĕç, — тӳрех пуçларĕ вăл. — Килте чирлĕ çын пур чухне ман хамăн ĕçре чун канăçĕ çук. Санăн та çаплах пулма пултарать. Паян Шупашкартан таврăнтăм. Унта акă лимон, апельсин, панулми тупса илтĕм. Тĕлĕнмелле, хулара хĕл тĕсĕ те çук тейĕн. Пасарĕнче тем те пур. Кĕтмелне те, чие çырли пек, ещĕкĕ-ещĕкĕпе сутаççĕ. Этеме витамин кирлĕ. Чирлĕ çыншăн вăл — ай-яй-çке паха! Аннӳне лимонпа чей ĕçтер-ха.

Николай Иванович Кĕтерук аппа аллине хаçатпа чĕркенĕ чылай пысăк çыхă тыттарчĕ. Кăмака çумĕнчи тăрăхла сак çинче выртакан Униççе кинеми пуçне çĕклерĕ те тĕссĕр кăвак куçĕсене сиввĕн чалхăртса пăхрĕ Кинеми Колюшкина кăмăлласах каймасть. Лешĕн килти лару-тăру ăнăçса пымасть иккен. Арăмĕ, вăрçă хыççăн таçти çичĕ ютран «ерсе килнĕскер», нумай та пурăнмарĕ, урам тăрăх якăлтатса çӳрерĕ-çӳрерĕ те пăрахса тарчĕ. «Ятсăр якăлти» тетчĕç ăна ялта. Униççе кинеми кинне кĕвĕçет, кинĕ пĕр-пĕр çынна киле кĕртесрен хăрать вăл. Ывăлĕ вăрçăра пĕтнĕренпе ĕнтĕ вунпилĕк çул иртрĕ. Кинĕ унталла-кунталла пăхкалани халиччен сисĕнменччĕ-ха. Çапах та сыхланни чăрмантармасть. Пĕр-пĕр ханттар килсе кĕрсен — пĕтрĕ вара кинеми пурнăçĕ. Çапларах шухăшлать Униççе кинеми. Хăйĕн кинĕ пекех бригадирта ĕçлекен Колюшкина та вăл çавна пулах шанмасть, лешĕ кинне «Кĕтерук тусăм» тесе чĕнсен, кинеми чĕри мăка çĕçĕпе каснă евĕр ырата-ырата каять. Халĕ те, авă, «çак ăнман урçа» темле парне илсе килчĕ. Йăпăлтатать имĕш, хусах арăм умĕнче ырă пулма тăрăшать...

Колюшкин та карчăк шухăшне витĕрех курать. Курать те — сисмĕш пулать. Кĕтерук уншăн — ĕçри юлташ, хăй пекех бригадир. Вĕсен бригадисем пĕр-пĕринпе ăмăртаççĕ. Чăн та, Кĕтерук пек арăм тупас пулсан, Колюшкин савăннă çеç пулĕччĕ. Ватă мар-ха Кĕтерук, пӳ-сийĕ стайлă та патвар, сăнĕ-пуçĕ хĕр чухнехи пекех хитре, хура куçĕсем çеç хуйхăпа тарăнланнă, хăй кулнă чухне те кулмаççĕ вĕсем, салхуллă пăхаççĕ, кăмăлĕ вара питĕ уçă, ахальтен мар ăна ялта хăйĕнчен кĕçĕнреххисем те, аслăраххисем те аппа тесе чĕнеççĕ. Кĕтерук аппа. Кирлĕ çĕрте вăл тилхепене çирĕп тытать. Алли ленчешке мар.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн