Электронлă вулавăш

1

Пĕрремĕш тĕнче вăрçин виççĕмĕш çулĕнче эпĕ фронтра йывăр суранлантăм. Госпитальте сулахай урана чĕркуççирен аяларах татса сыватнă хыççăн мана киле ямалла турĕç. Çав вăхăтра энĕ çирĕм икĕ çулхи çамрăк кăначчĕ-ха, çавăнпа малтан ытла кулянма та пĕлмерĕм. Килте атте-анне пур, йăмăк тата икĕ инке пур,— пăрахмĕç-ха, пăхкалĕç, тесе шухăшларăм: пиччесем ку вăхăтра çартаччĕ.

Тăван килте мана чăнах та хавассăн кĕтсе илчĕç, аван пăхрĕç. Аттепе анне ывăлĕ мĕнле сусăрланнине курсан малтан чăн та хытă кулянчĕç, пăшăрханчĕç. Каярахпа вара лăпланнă пек пулса хуйхăрнине питех палăртмарĕç.

Килте те эпĕ салхуланмах пĕлмерĕм-ха. Пурăна киле акă ура валли протез туса парĕç те чиперех çӳреме пуçлăп тесе шухăшларăм. Пăшăрханмалли те пĕр сăлтав çеç пулчĕ. Ку сăлтав — салтака кайиччен хампа туслă пурăннă хĕр, Анюк, хăй сăмахне тытманни пулчĕ. Вăл эп йывăр суранланнă тенине илтсенех урăх çынпа — вăрçăран пĕр шĕвĕр пӳрнине кăна татса таврăннă йĕкĕтпе — туслашнă та васкасах качча тухнă. Анюк пăрахни мана хытах кӳрентерчĕ. Анчах халь ĕнтĕ ăна энĕ хам та часрах манма тăрăшрăм. Тата хам инвалид пулни те мана хĕрсем çинчен сахалрах шухăшлама хушрĕ.

Пӳртре те, кил хушшинче те ларса йăлăхсан костыльсем çине уртăнса пахча çимĕçĕсемпе ешерекени анкартине тухаттăм. Унта купăстапа çĕр улми çеçкисем çинче вĕлтĕртетсе вĕçекен сарă лĕнĕшсем çине пăхса йăпанаттăм, сарай хыçĕнчи пĕчĕк йывăç пахчине кĕрсе пилешпе çĕмĕрт тĕмĕсем хушшине лараттăм та шухăша каяттăм. Шухăшсем ман нумайччĕ. Çеремри чечексем çинче сĕрлесе вĕçекен тĕкĕл турасем пикенсе ĕçленине сăнаса ларнă хушăрах фронтри пиччесемпе çывăх тус-юлташсене аса илеттĕм. Чĕрĕ-ши, сывă-ши вĕсем çак сехетре? Тĕрĕс юлайĕç-ши ку вĕçĕ-хĕрри курăнман вăрçăран?

Киле таврăннăранпа пĕр уйăх иртсе кайрĕ. Ял çыннисем утă çулма тухрĕç. Пирĕн килтисем те пурте çарана каяççĕ. Хирти ĕçсем пуçланиччен ман пата час-часах кӳршĕ çыннисем пырса ларатчĕç. Халь вара кăнтăрла никам та пымасть. Мана, пĕчченрен пуль, тӳсме çук кичем пула пуçларĕ. Çитменнине тата, суранлă ура шыçса кайрĕ, ыратса канăç пами пулчĕ.

Пĕррехинче каçпала, хамăр кил умĕнче ларнă чух, манăн утă çулса таврăнакан Анюка курма тӳр килчĕ. Вĕсем упăшкипе пĕрле ешĕклĕ урапа çине иккĕшĕ ик енне пăхса ларнă та лашине ерипен уттарса лараççĕ. Пуçне шурă тутăр çыхнă, шурă кĕпе тăхăннă чăмăр питлĕ Анюк, пирĕн кил енчи урам кассинелле пăхса лараканскер, малтан пĕр хускалми пыратчĕ. Патарах çывхарсан хайхи мана асăрхарĕ те хăвăрт хусканкаласа илчĕ: пĕрре малалла, тепре каялла пăханçи пулчĕ, унтан упăшки аллинчи тилхепене туртса илчĕ те лашине хыттăн турткаларĕ. Лаши хăвăрт юртса кайрĕ. Пирĕн умпа иртнĕ чух, ним асăрхаман пекех, Анюк ман çине кăшт та пăхмарĕ. Чылай кайсассăн тин, каçхи ĕнтрĕкре ун шурă кĕпи те тĕксĕммĕн курăнма пуçласан вăл каялла çаврăнса пăхнă пек туйăнчĕ...

Манăн кăмăл хуçăлчĕ...

Пулаççĕ иккен çĕр çинче тупа туса панă сăмахне те тытман çынсем! Хăй мана темиçе хут та: ĕмĕр манмăп тесе сăмах панăччĕ. Пуçу çеç таврăнтăр, кирек мĕпле аманса килсен те эпĕ сана пăрахас çук, ĕмĕр пĕрле пурнăпăр тенĕччĕ. Халĕ вара мĕнле?! Эпĕ йывăр аманнă тенине пĕлсенех вăрçăран хăтăласшăн пӳрнине кăна татса таврăннă йĕкĕте курнă та васкасах ăна качча сиксе тухнă! Иртсе кайнă чух упăшки сисмен хушăра та пулин аллипе сĕлтсе йăл куласчĕ хуть! Эпĕ çапах та кăмăллă юлнă пулăттăм...

Анчах çав вăхăтрах тата пуçра тепĕр шухăш та тĕвĕленет. Чăнах та, мĕншĕн çаплах кĕвĕçетĕп-ха эпĕ?

Анюк, тен, тĕрĕс те турĕ пулĕ... Кама кирлĕ, мĕне юрăхлă çын ĕнтĕ эпĕ халь? Кам качча тухтăр мана? Сывă хĕре илсе ăна нушана чикмелле-и? Çук, тĕрĕс мар ку! Хам тĕрĕс мар шухăшлатăп эпĕ. Мана тек нимле хĕр те юратас çук, хам та вĕсем çине пăхма тивĕçлĕ мар. Малашне манăн юрату çинчен калаçма та, шухăшлама та пăрахмалла...

Çакăн хыççăн эпĕ чăнах та хĕрсемпе юрату çинчен калаçма хăяймарăм. Кам пĕлет, тен, нумай та пурăнаймăп. Хамăн кĕске ĕмĕре хусаххăн, пĕр-пĕччен çеç ирттермелле пулать тесе çех шухăшларăм... Çĕнĕрен уçăлнă суран хытăран хытă ыратма пуçларĕ, сывлăх начарлансах пычĕ, çакна кура манăн кăмăлăм та кунран-кун салхуланчĕ, пĕтĕм пурнăçăма йывăр сӳрĕклĕх тытса илчĕ. Салхулăхпа сӳрĕклĕх пуснă май çынпа та калаçас килми пулчĕ.

Эпĕ хама больницăна илсе кайма ыйтрăм. Атте килĕшрĕ.

Çывăхри больницăра врач та çук, выртмалли вырăн та пулмарĕ. Çакăн пирки хамăртан çирĕм пилĕк çухрăмри Нурăс больницине кайса выртмалла пулчĕ.

Нурăс — пирĕннипе юнашар вулăсăн центрĕ, пасарлă пысăк сала. Кунта уездри влаçăн çывăхри тăватă вулăсне пăхса тăракан виççĕмĕш стан чиновникĕсем пурăнаççĕ. Çавăнпа больници те пысăкрах,— унта пĕр врач, икĕ фельдшер ĕçлеççĕ.

Врач, вăтам çулалла çитнĕ ăшă кăмăллă та самăр хĕрарăм, суранăма пăхсан:

— Больницăна хурас пулать, пĕр-икĕ уйăхах выртма тивет,— терĕ.

Вăл каланипе эпĕ пĕр сăмахсăрах килĕшрĕм.

 

2

Нурăс больници, пĕр вун-вун икĕ çул ĕлĕкрех уçнăскер, чылаях кивелнĕ лутра йывăç çурта вырнаçнă. Унта пурĕ те икĕ палата тата чирлисене пăхмалли тепĕр хĕсĕк пӳлĕмпе кирлĕ хатĕр-хĕтĕре хурса усрамалли чăлан пекскер çех. Больница хыçĕнче — çăра çулçăллă йывăç пахчи. Унта çăка, тирек, пилеш, çĕмĕрт, шĕшкĕ тĕмĕсем. Тикĕс сукмак хĕррисемпе акаци хунавĕсем лараççĕ. Йывăç пахчипе юнашар — апат пĕçерекен кухня çурчĕ, урам кассинче — фельдшерсемпе сацитарсем пурăнмалли икĕ пӳрт. Чылай аякра, пасар пухăнакан урам уçлăхĕн кĕтессинче, врач пурăнакан тăваткал тăрăллă йывăç çурт ларать.

Больницăри палатăсенчен пĕринче арçынсем, тепринче, пĕчĕкреххинче, хĕрарăмсем выртаççĕ. Вĕсенче пурĕ вун пилĕк койка. Арçынсен палатинче мансăр пуçне тата икĕ чăваш, икĕ нимĕç, пĕр мадьяр выртаççĕ, икĕ койки пушах. Нимĕçсемпе мадьярĕ Германипе Австрин тыткăна лекнĕ салтакĕсем иккен. Вĕсем вăрман ĕçленĕ чух чирлесе ӳкнĕ-мĕн.

Хуласенчен инçетре, улах кĕтесре ларакан салари пурнăç, паллах, çав тери лăпкăччĕ ĕнтĕ. Уй ĕçĕсем нуçланнипе ку лăпкăлăх пушшех те сисĕнетчĕ. Салари пĕр шăв-шавсăр пурнăç пире, чирлĕ çынсене, пĕтĕм тĕнче ыйха кайнă пекех туйăнтаратчĕ. Салинче эрнере пĕрре, вырсарни кун, пасар пулса иртет. Анчах та халь вăрçă вăхăчĕ пирки тата уйри ĕçсем пуçланнине пула, пасарĕсем те сисĕнми, шăппăн пуçтарăнса иртеççĕ, вĕсене çын пит те сахал пухăнать.

Больницине таса тытаççĕ. Çимелли тĕлĕшĕнчен те аптрамаллах мар-ха. Анчах таврари шăплăха пула манăн килте пуснă кичемлĕх иртсе каймарĕ. Вăхăта ирттерме хаçат-кĕнеке вулас килет. Анчах больница çумĕнче библиотека пекки çук. Юрать-ха пĕр чăваш фельдшерĕн хăйĕн кĕнекисем пулнă та, эпĕ ыйтнипе вăл мана вĕсене илсе пырса паркалатчĕ.

Малтанхи виç-тăватă кун маншăн, килти пекех, чĕрене пăвакан йывăр туйăмпа шуса иртрĕ. Пуçри салхуллă шухăшсем хăçан та пулин е мĕнле те пулин сирĕлсе каясса эпĕ пĕлме те пултарайманччĕ. Анчах пурнăçăм пĕр кĕтмен çĕртенех хăвăрт улшăнчĕ. Лăпкă та кичем больница палатисенче, çурхи хĕвел шевли кĕрсе вылянă евĕр, чĕрене сиплĕхлĕ пурнăç çути кĕрсе вăй-хала çĕклесе ячĕ. Ку улшăну çакăн пек килсе тухрĕ.

Июль пуçламăшĕнчи пĕр уçă çанталăклă ир. Палатăра кĕç-вĕç врач пырса кĕрессе кĕтсе выртатпăр. Çак самантра алăк шăппăн уçăлчĕ те — çăмăл çил хумĕ пек вăркăшса пӳлĕме шап-шур халат тăхăннă çамрăк санитарка кĕрсе тăчĕ. Вăл тин çеç ӳссе çитĕннĕ çинçешке те йăрăс пӳллĕ хĕр, çийĕнчи тумĕ пекех шурă, таса сăнлăскер, алăкран кĕрсенех пуç тайса сывлăх сунчĕ.

— Ой, Лена çитрĕ! Лена!..— хавассăн кăшкăрса ячĕç палатăри çынсем.

Нимĕçсенчен пĕри, Виллем Шульц, тĕрлĕрен мыскара тума юратаканскер, санитарка патне чупса пычĕ те ăна аллинчен тытса чуп тума та ĕлкĕрчĕ. Санитарка аллине нимĕçрен туртса илсе ăна, хăйне ыталама пуçланăскерне, çăмăллăн тĕксе ячĕ. Нимĕç шӳтлесе, юриех кăлтăрмач пек çаврăнса пĕр кĕтесселле чупса кайрĕ. Палатăри çынсем пурте кулса ячĕç.

Ăшшăн йăлкăшса кулакан сенкер кăвак куçлă хĕр палата варринелле иртсе тăчĕ, унталла-кунталла пăхкаларĕ, унтан мана тĕллесе илчĕ те хуллен кăна:

— Çĕнĕ çынсем те пур-çке кунта! — тесе хучĕ.

— Пур-ха, пур,— терĕм те эпĕ алăри кĕнекене çумри тумбочка çине хутăм. Илемлĕ хĕрĕн таса сăн-пичĕпе йăрăс пĕвĕ çине ытараймасăр пăхнă май кăмăлăм çĕкленсе кайрĕ, чĕрем йăвинчен вĕçсе тухма тытăннă кайăк евĕр тăпăртатрĕ. Анчах та ăна мĕн те пулин калама урăх сăмах тупаймарăм-ха.

Хĕр манăн бинтпа чĕркенĕ татăк урана тата койка айĕнче костыль вĕçĕсене курчĕ те пăртак шухăшласа тăнă хыççăн:

— Вăрçăра аманнă пулĕ ĕнтĕ?.. Ыратать-и? — тесе ыйтрĕ.

— Çавăн пек çав. Ыраткалать, — хушса хутăм эпĕ ун çинеллех пăхса выртса.

Санитарка, эпĕ тинкерсе пăхнинчен именсе пулас хăйне чĕннĕ çынсем еннелле çаврăнчĕ те вĕсемпе калаçма пуçларĕ.

— Хăçан килтĕн вара, хĕрĕм?.. Эпир кунта сансăр йăлтах тунсăхласа çитрĕмĕр ара! — терĕ ăна чирлисенчен пĕри, ватăрах чăваш.

Хĕр ĕнер каçхине тин çитни çинчен каласа пачĕ. Вăл чăвашла аван калаçать, анчах унăн çемçен тухакан сăмахĕсенче çапах та вырăс чĕлхи акценчĕ пурри палăрать. Санитаркăпа кашниех пĕр-икĕ сăмах та пулин калаçса илме тăрăшать. Эпĕ вара ун çинчен куçăма та илейместĕп. Чăнах та ытарайми илемлĕ хĕр вăл: кăшт тăрăхларах пит-куçлă та тӳрĕ сăмсаллă, яштак хăва хулли евĕр çинçе пӳллĕ; çăт çыхса янă çӳхе шурă тутăрĕ айĕнчен унăн ука пек çутă сарă çӳç пайăркисем тухса тăраççĕ... Илемлĕ хĕрсене эпĕ госпитальсенчи сестрасемпе санитаркăсем хушшинче чылаях куркаланă. Анчах хуласенчи хитре хĕрсем нумайăшĕ хăйсене мăн кăмăллăн тыткалаççĕ. Хăшĕсем тата çăмăлттай та вылянчăк ăслăччĕ е ачаш кăмăллăччĕ — ун пеккисем мана килĕшмеççĕ.

Ку санитарка, лăпкă кĕтесри чăваш хушшинче ӳснĕскер, пĕрре тĕл пулсанах хăйĕн сăпайлăхĕпе тыткăна илчĕ. Вăл хăйне кăшт именчĕкреххĕн тыткалать, анчах пуринпе те уçă кăмăлпа, ăшшăн калаçать. Ку ĕнтĕ вăл никама та кӳрентересшĕн марринчен килет пулмалла — чирлисене пăхакан санитаркăн çавăн пек пулма кирлĕ те. Лена хуласенчи буржуа е мещен хĕрарăмĕсен йăлисене йышăнса пăсăлман-ха. Ку хĕр хресчен хушшинче ӳссе йывăр ĕçсемпе те, нушапа та паллашса çитнĕ пулмалла. Çапла шухăшларăм эпĕ çамрăк санитарка палатăри чирлĕ çынсемпе йĕркеллĕн калаçнине итлесе выртнă вăхăтра.

— Эсир кунта ĕçлетĕр пулмалла? Ăçта кайса килтĕр-ха апла? — ыйтрăм эпĕ вăл тепĕр хут ман енне çаврăнсан.

— Кунта ĕçлетĕп... санитарка. Курма тесе пилĕк кунлăха киле кайнăччĕ те... Пилĕк кун мĕнех вăл?! Часах иртсе кайрĕ. Ĕнер атте леçсе хăварчĕ. Çĕрле пулсан тин çитрĕмĕр,— каласа пачĕ хĕр ман койка пуçне пырса тăрса.

Пирĕн хушăра лăпкă калаçу пулса иртрĕ. Эпир пĕр-пĕринчен хамăр ăçтисем иккенне ыйтса пĕлтĕмĕр. Лена Нурăсран çирĕм çухрăмра ларакан тепĕр вӳлăс центрĕнчен иккен. Чăваш хушшинчи вырăс хĕрĕ, вăл чăвашла лайăх вĕренсе ӳснĕ.

Ансăр коридорăн тепĕр енчи хĕрарăм палатинчен врачпа фельдшер калаçни илтĕнчĕ. Лена ура вĕççĕн утса унталла тухса кайрĕ. Эпĕ хамăн улăм тӳшекпе утияла лайăхрах тирпейлесе хутăм та кравать хĕррине лартăм.

«Илемлĕ хĕр... Калаçасса епле сăпай калаçать тата!» — шухăшларăм эпĕ врач пырасса кĕтсе ларнă май.

... Çак кунран пуçласа манăн çамрăк санитаркăпа пĕрмаях курнăçмалла пулчĕ. Вăл ирпе те, кăнтăрлапа та, каçпала та тĕрлĕрен ĕçпе текех палатăсене пыра-пыра каять. Кашни пымассерен манпа пĕр-ик сăмах та пулин калаçса илет: ара, больницăра выртакансем хушшинче эпĕ пуринчен те çамрăкраххи-çке-ха!

Пурăна киле ĕçрен пушаннă вăхăтсенче Лена ятарласах ман пата калаçса ларма та пыма пуçларĕ. Эпир хăюллăрах та нумайрах калаçма тытăнтăмăр. Анчах темĕнле вылятса, кулса калаçсан та, палатăри çынсем умĕнчех юрату çинчен калаçма хăяймастăмăр-ха. Эпĕ ăна пуринчен ытла фронтри пурнăç çинчен, хам мĕнле суранланни тата тĕрлĕрен госпитальсенчи пурнăç йĕркисем çинчен кала-кала патăм. Вăл çак хушăрах манăн килти пурнăç çинчен тата юратнă хĕрсем пулни-пулманни çинчен те тĕпчесе пĕлчĕ. Ăна уйрăмах эпĕ Анюк çинчен, унпа ĕмĕр пĕрле пурăнма сăмах татни тата вăл эпĕ йывăр сусăрланнине пĕлсен мана пăрахса урăххине качча кайни çинчен каласа пани хытă тĕлĕнтерчĕ.

— Ай пулаççĕ те çав ултав чĕреллĕ, хăйсен сăмахне тытма пултарайман хĕрсем! Каччи вăрçăра çунать, йывăр суранпа асапланать, а вăл ăна хĕрхенес, унăн чунне лăплантарас, асапне çăмăллатас вырăнне хăй панă сăмахне манать те урăх каччăпа пурăнма тытăнать! — терĕ вăл.

— Çавăн пек çав хăш-пĕр хĕрсем, Лена. Аманса сывă çын ретĕнчен тухнă каччăсене юратмаççĕ те, хĕрхенмеççĕ те... Ну, ун пек чух пурте çавнашкалах писеççĕ пулĕ вĕсем,— тесе хутăм эпĕ вăл мана хĕрхенсе пăшăрханнине хирĕç.

Лена аллине сулчĕ.

— Ах, апла ан шутлăрах эсир! Пурте ун пек мар, ун пек пулас çуках. Хĕрарăмсем хушшинче таса кăмăллă тӳрĕ çынсем сахал мар,— тавăрчĕ вăл мана сасартăк кӳреннĕ пек пулса...

— Чим-ха, Лена. Тĕрĕссипе калăр: эсир хăвăр çав Анюк пек пулмăттăр-и вара? — терĕм эпĕ ăна пӳлсех.

Лена сăн-питне хытарса пуçне сулкаласа илчĕ те хуллен кăна:

— Çук, килĕшмест ку... Тĕрĕссипе каласан, эпĕ халь çамрăк-ха. Пурнăçа сахал пĕлетĕп, тата юратса та курман темелле. Çапах та хам пĕрре панă сăмаха улăштарсаçынна улталассăн туйăнмасть мана... Эпĕ нуша-инкек тӳсекенсене, уйрăмах вăрçăра аманнă çынсене, хĕрхенетĕп,— тесе хучĕ...

 

3

Эрне ытларах выртнă хыççăн ман урари шыçă чакрĕ. Анчах та суран тӳрленмерĕ-ха. Врачпа фельдшерсем аван пăхрĕç: сурана куллен çурĕç, тасатрĕç, пур пек эмелĕпе сиплерĕç: Лена ăна тăрăшсах бинтсемпе тирпейлĕн çыха-çыха ячĕ. Шыçă иртнĕ хыççăн врач мана утса çӳреме те ирĕк пачĕ.

— Эх, вăрçă, вăрçă! Мĕн чухлĕ вăй питти арçын вăхăтсăр пĕтет!.. Пирĕнне те ик пиччене илсе кайрĕç. Пĕри, асли, ним хыпарсăр çухалчĕ. Çыру яманни çулталăк çитет ĕнтĕ. Тепри çыркалать те, анчах темле хăтăлкаласа таврăнĕ, паллă мар. Атте-анне текех вĕсемшĕн кулянать,— каласа парать мана Лена сурана çыхнă чух.

Ăшă кунсенче эпĕ уçă сывлăшпа сывлас тесе (тата Ленăпа тĕл пулас сăлтавпа та) тăтăшах йывăç пахчине тухса ларма пуçларăм. Унта хăйăр сапса якатнă сукмак хĕрринчи тенкел çине вырнаçатăп та фельдшертан илнĕ кĕнекесене вулатăп. Пахча таврашĕнче автансем шарлаттарса авăтаççĕ, чĕкеçсем, çерçисем чĕвĕлтетеççĕ. Лена пырса çитсен манăн кăмăл уçăлсах каять, вара кĕнекене тенкел çине хуратăп та вулассине те йăлтах манатăп. Темиçе кун хушшинчех эпĕ çак сăпайлă санитаркăна çав тери хăнăхса çитрĕм. Ăна ман пĕр вĕçĕмсĕр курас килекен пулчĕ, чĕрем ун еннеллех туртăна пуçларĕ. Çакăнпа пĕрлех шăм-шакка та темĕнле чĕрĕ вăй кĕнĕ пек туйăнчĕ, салхулăхпа кичемлĕх сирĕлчĕç. Эпĕ çынсемпе те хавассăн калаçма тытăнтăм,— ăна хампа пĕрле выртакансем те асăрхарĕç.

«Чăннипех юратса пăрахрăм-ши вара ку хĕре? Унăн сăнĕ асран пĕрре те тухмасть-çке! Мĕнле ку ытла та хăвăрт пулчĕ-ха капла?» — шухăшлама пуçларăм эпĕ хам улшăннинчен хам тĕлĕнсе.

Анчах кĕçех тата пуçа урăхла шухăш та кĕрсе пăл-хатать.

«Эпĕ юратăп та, вăл хăй юратас çук çав. Кама юрăхлă çын ĕнтĕ эпĕ çак касса-çуркаласа пĕтернĕ урапа? Хĕрсем юратма тивĕçлĕ каччă мар! Калаçса ларни те ахалех, вăхăта йăпанса ирттерни çеç»,— тесе шухăшлатăп.

Çакăн пек кичем шухăшсем хыççăн каллех тепĕр майлă ĕмĕт тухса чун-чĕрене пусарать: «Ах, чим-ха... Мĕн пирки вăл хăй те манпа лайăх, ăшă кăмăлпах калаçать-ха тата? Калаçать çеç мар, тăтăшах манпа тĕл пулма та тăрăшать. Вĕçĕмсĕр калаçса ларма та килĕшнĕ нулĕччĕ, анчах ĕçĕсем васкатнипе çеç уйрăлса каять... Мĕншĕн ку? Тен, ялсенче сывă çамрăксем çуккипе пулĕ? Каччăсене пурне те тенĕ пекех çара илнĕ, вĕсем фронтсенче çапăçаççĕ. Яла ман пек чăлах-уксахсем кăна таврăнкалаççĕ. Тен, вăл ирĕксĕртен çеç манпа калаçкаласа йăнатать хăйĕн çамрăк хĕр чунне?» — тесе пĕр вăхăтрах темĕн тĕрлĕ иккĕленетĕп те, лăпланатăп та.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн