Электронлă вулавăш

Сирĕн хушăра та ухмахсем чылай.

Пĕр-пĕрне путарса çĕкленеççĕ вĕсем,

Чăнлăха пытарса çăлăнаççĕ вĕсем.

Пирĕн хушăра та ăслисем тем

чухлех.

 

Ĕçлеççĕ,

вĕренеççĕ,

çĕнĕ пурнăç тăваççĕ.

Туйăмунтан

хăрарăн та,

шикленетĕн те эсĕ.

Ăс-тăнăмпа путарăп терĕн пулĕ.

Анчах та ман çинчен

шутланă-и эсĕ,

хăвна вăйпа юраттарсан

шутларăн-и мĕн пуласса?

Турăн эсĕ хăвăнне,

çĕнчĕ ăсу.

Упалентĕм, мĕскĕнлентĕм санăн умăнта,

юратма ыйтрăм хама.

Эсĕ вара

чĕнмерĕн,

савăнтăн,

ăшăнта савăнтăн.

Тен, çакнашкал сана

татах та саватăп,

курайманлăхпа саватăп,

таракан юратăва

тытма тăрăшатăп,

каллех

упаленетĕп,

мĕскĕнленетĕп…

 

Иртнĕ çул

каникула килтĕн эсĕ.

Утă çулатчĕç ун чух.

Иксĕмĕр те тухнăччĕ.

Аса ил-ха,

улăхра

çĕр тĕрлĕ чечекчĕ.

Эс çавсене пухса

мана парнелерĕн.

Вун сакăр çулта

пĕрремĕш парне.

Санран тивĕç пултăм тата.

Ăнлан-ха Эльтук чĕрине,

епле тапма пуçласса.

Ытти каччĕсем

калаçма та пĕлместчĕç.

Эсĕ пур

яланах хăв куçпа хаклаттăн,

кирлĕ чух

кулаттăн,

йĕплесе илеттĕн,

тарăхаттăн,

тӳррĕн калаттăн.

Тепĕр чух вара

пĕр чĕнмесĕр лараттăн,

пĕр пăнча тĕллесе

темĕн шутлаттăн,

шурă хут илсе

çыраттăн васкавлăн,

хурататтăн.

 

Вăрттăнлăхччĕ маншăн эсĕ,

ĕмĕрлĕх вăрттăнлăхчĕ.

Ак ăçта вăл юрату сăлтавĕ,

хăвачĕ.

Эсĕ калани

тĕрĕслĕхчĕ,

эсĕ хушни

саккунччĕ маншăн.

 

Ас тăватăн-и,

ун чухне

çур куннеччĕ.

Пĕр вечерта

иксĕмĕр те пулнăччĕ.

Эрехне эсĕ

вăйпах ĕçтертĕн,

юриех ӳсĕртрĕн,

кайран хăлхаран

юрататăп тесе пăшăлтатрăн,

ачашлантăн,

чуптурăн…

Юратупа ӳсĕрĕлнĕ чĕрене

мĕн эрехĕ кирлĕ,

унсăрах вăл ӳсĕр.

Ун чухне эсĕ

ăс-тăна ӳсĕртрĕн,

шутлами турăн,

хăвăн кăмăлна çырлахтартăн.

Ӳкĕнмерĕм кайран,

çапла кирлĕччĕ пуль терĕм,

шанса,

кĕтсе,

ĕненсе пурăнтăм.

Тен, эс çак çырăва

ăнсăртран çырнă?

Ун чухне эсĕ, тен,

ӳсĕр пулнă?

Чĕрере ман çаплах

сӳнмен-ха шанчăк,

Тĕлĕкре те чечек

манах парнелен пек.

 

Сергей,

ман шăпа

кĕçĕр каç татăлать,

кĕçĕр каç çиеле

тĕрĕсси тухать.

Асту-ха,

эпир

ăçта тĕл пулаттăмăр?

Аса ил-ха,

эпир

епле калаçаттăмăр?

Тархаслатăп,

каллех чĕркуçленетĕп.

Ан ултала,

ан çур чĕрене çурмаран.

кĕтетĕп,

татах кĕтетĕп.

Санăн

Эльтуку».

 

Çапларах çыру çырчĕ ун чухне пирĕн хĕр. Ачаш чунне хытарчĕ те, алла ручка тытрĕ те куççуль витĕр çав йĕркесене шăрçаларĕ, канмалли куна килнĕ Сергей патне чун макăрăвне çитерчĕ...

Малаллах ыткăнать электропуйăс. Кустăрмисем вăхăт шутлаççĕ, пăтрашса кайса çĕнĕрен пуçлаççĕ.

Эльтук умĕнчи тĕтрелĕх чатăрĕ сирĕлчĕ. Лăпланчĕ вăл, лăпланчĕ те вакун чӳречинчен тулалла тĕсерĕ. Çумăр çаплах çăвать. Электропуйăс вара çумăра касса малаллах талпăнать, кустăрмисем вăхăт шутлаççĕ.

Эльтук куçĕпе поэма йĕркисене йĕрлерĕ, пурнăç çиппи пек йĕркесене…

4. Кӳлĕ хĕрринче

1

Сивĕ çил вĕрет, кĕрлет аслати,

çутăлать ялт-ялт Кушлавăш кати.

Сăннине тăсса хура пĕлĕтсем

хăратса чупать, илет чĕтресе.

 

Кӳлĕри хăва ши-ши шăхăрать,

шăхăрать ши-ши,

пăхмашкăн хăрать.

Çиçĕм ялт çиçет – çĕре лăпчăнать,

тӳсеймест чăтса, пуç хĕрлĕ чăмать.

 

Ахăрать тĕнче, тĕнче лăпкă мар.

Вулакан, кала, мĕнех, мĕн тăвар?

Тахçанах кĕтет Эльтук пĕр çынна,

куççульпе çăвать аманнă чуна.

 

Кушлавăш кати ялт-ялт çуталать,

кӳлĕри хăва шыва пытанать.

Аслати урать, асать кăра çил.

Ах, васка, Сергей… васка… кил…

 

Ыталать Эльтук хăва вуллине,

уртăнса майпен ӳкет çĕр çине.

Эс ăçта, Сергей? Сергей, сасна пар,

инкекри хĕре çăлмашкăн васкар.

 

…Çуталать ялт-ялт Кушлавăш кати,

сас парать таçта йăваш аслати.

Ахалех кĕтни, чуна çунтарни,

тухăçран килет кĕрен вырсарни.

 

Ах, Эльтук, тăрсам, тӳрлет çипуçна.

Çул çинче куратăп эс кĕтнĕ çынна.

Тарăху çиçет пике куçĕнче.

Эс мĕскер, Эльтук? Тăхта. Ак тĕнче!

 

Пит çинчен шăлать йĕпхӳ çумăра,

Чĕтрекен алли хытать чăмăра.

– Çук, вăл кайтăр кунтан,

тек ăна

курам мар.

Кăмăла тивĕçтертĕр манне

юлашки турамран.

Эп кĕтмен сана,

кĕтмен,

юратман.

Юратман,

ан суй!

Ан суй!!!

 

Юратман…

 

Ах, ăçта-ши çынсем, Эльтук ăсра мар.

Инкекри хĕре часрах хăтарар!

Çул çинчи этем чупать те çитет.

Ку Кĕçтук иккен.

– Кĕçтук…

Хĕр ӳкет.

 

Тухăçри кăвак çут çĕкленет

ура сырнăн,

Хĕвел тухиччен

тăрас тет пуль çав.

Чĕтренсе анаслать Кушлавăш катийĕ,

кӳлĕрен каякан сукмак тăрăх

мăшăр йĕр юлать.

 

Каччăпа хĕре

хăвасем ăсатаççĕ,

чĕвен тăрсах пăхса тăрса юлаççĕ,

хĕр хуйхине ăнланнăн

куçĕсене шăлса илеççĕ.

 

Кĕçтук

хĕрсех калаçать.

– Ăнлан-ха, Эльтук.

Чĕрӳне

мĕн-ма çунтаратăн-ши?

Теприн умĕнче

чĕркуçленетĕн,

упаленетĕн,

мĕскĕнленетĕн.

Эп пурри çинчен

манса кайрăн,

хăв сăмах панине

манса кайрăн.

Ман юратăва

хак тумарăн,

теприн умĕнче вара

чун хăрхăмĕ пултăн,

упалентĕн,

мĕскĕнлентĕн…

 

Шăпах.

Эльтук та чĕнмест,

шухăшлать-ши?

Тен, иртнĕ каçран тăна

халĕ те кĕмен?

Хуллен,

майĕпен пуçлать калаçма Эльтук.

– Упалентĕм,

мĕскĕнлентĕм.

Çаплах ку.

Чун хăрхăмĕ те пултăм.

Сана качча кайма килĕшсе

улталарăм.

Сана мар,

хам чĕрене улталас тенĕччĕ.

Çук,

май килмерĕ,

туйăма ăс-тăн

çĕнтереймерĕ.

 

Çапла.

Упалентĕм,

мĕскĕнлентĕм.

Ку çеç те мар,

чыса,

хĕр чысне çухатрăм.

Чыссăрланнă хĕр эпĕ,

хам ирĕкпе,

хам кăмăлпа.

Ну,

çаплах юрататăн-и эсĕ мана,

хăвна тивĕçсĕр хĕре?

 

Кĕçтук

чĕнмест,

ĕненмест,

ĕненмест вăл ăна.

 

Чарăнчĕ,

куçран пăхрĕ хĕре,

вара

пуçне пĕкрĕ те

каларĕ,

– Юрататăп…

Йăл кулса илчĕ Эльтук.

Çук,

савăнăç кулли пулмарĕ çак кулă.

Çак кулă

тарăху кулли

тавăру кулли пулчĕ.

Тавăрать вăл,

Сергей ултавĕшĕн те,

хăйĕн юратăвĕшĕн те

йăлтах тавăрать.

Арçынсем вĕсем

пур те пĕрех,

ултавçăсем,

чул чĕресем,

чуна сутса илекенсем…

Саспах кулса ячĕ Эльтук.

Сасартăк…

Ах,

мĕн пулчĕ-ши хĕре?

Варне тытса

кукленчĕ майĕпен,

варне тытса

йынăшрĕ,

тем пекех çыртсассăн та шăлне

пăчăртанчĕ çав куççулĕ.

 

Аптăрарĕ Кĕçтук.

Йăпатрĕ,тăма пулăшрĕ.

Хăрарĕ те кăштах.

Мĕн пулчĕ-ха хĕре?

Ахăлтатсах кулать Эльтук,

антăхса,

каçăхса кайсах кулать.

Хăйĕн куçĕ вара

макăрать,

вĕри куççулĕ тăкать.

– Итле Кĕçтук.

Юрататăп терĕн мана,

юрататăп терĕн.

Эпĕ урăххи умĕнче

чĕркуçленнĕ,

упаленнĕ,

мĕскĕнленнĕ.

Анчах тата

чыссăрланнă та терĕм.

Эсĕ çапах

юрататăп терĕн.

Итле!

Ача пулать манăн,

ача пулать!

Ха-ха-ха-ха!!

Ну, мĕн,

çаплах юрататăн-и?

– Нивушлĕ...?

Кĕçтук чĕлхи

çыхланать.

Мăшăр алли çеç мар,

çамрăк пуçĕ те усăнать.

Пуçа хĕсеççĕ,

пăркăчлаççĕ пуçа,

куçа хуплаççĕ,

шăтараççĕ куçа.

Эй, кам ун çулĕ çинче,

ун юратăвне

сӳнтересшĕн,

кăкарса лартасшăн?!

Кам вăл?!!

 

Эльтук хăй те пĕлмест,

чупать таçталла,

Эльтук хăй те пĕлмест,

мĕскер тумалла?

Ик куçри куççуль

пит тăрăх юхать,

чĕрери хуйхи

чĕренех касать.

Юратушăн Нарспи

кĕрешсе вилет.

Эп мĕнрен кая,

юратмастăп-и?

Кĕрешмешкĕн ман

вăй-хăват çук-и?

Анчах çав юрату

енчен тарчĕ пулсан?

Кĕрешӳ пулĕ ман

Нарспи çулĕ кăна.

Эльтук хăй те пĕлмест,

ăçталлла чупать,

чунĕ çеç ун сисет, -

хăруш ĕç тăвать.

3.

Çав ват çыннăн ыйхи

тăри кайăк ыйхи.

Лăп тĕл пулчĕ хĕре Ларкки мучи.

- Эк-ке-кей,

ăçта каян, чĕкеç,

çумăр витĕр,

ик çунатту тăрăх

шыв юхтарса?

Йĕрекен хĕрпе

шӳтлерĕ вăл,

пике питĕнчи куççуле

шăлса илчĕ,

лăплантарчĕ.

Ăш сăмаха Эльтук

каллех тӳсеймерĕ.

Мучи çине пуçне хурса

эрленчĕ тепре,

ĕсĕклерĕ,

 

йĕчĕ.

 

Ларкки мучи

ват çын çав,

ват çын тени

чухлать çав чун-чĕрене.

Ыйтмарĕ,

тĕпчемерĕ,

ăс парса

ятлаçмарĕ.

Шăппăн çеç кĕтрĕ,

хĕр хăйĕн чуне

уçасса кĕтрĕ.

 

Лăпланчĕ Эльтук,

нăш-нăш туса

типĕтрĕ те куççульне,

лăпланчĕ.

Мучи кăмăлне

туйрĕ вăл,

хăйне ăнланасса

шанчĕ вăл.

Хăйĕн пурнăçĕ-хĕлне,

чунне-чĕрине

кăларчĕ те хучĕ ватă умне…

 

Мучи шухăшлать.

Тӳррех калама

ача мар мучи,

вăрах шăп тăма

каллех аван мар.

Шӳтлесе калаçни

çыпăçмасть ку чухне,

ăс парса вĕрентни те ку чух

ăслă мар.

– Ăнланатăп, хĕрĕм, хуйхă пуснă чунна,

ăнланатăп.

Калас сăмахăм та çакă кăна,

Нарспи вăхăчĕ –

асар-писер вăхăчĕ.

Юратăва çиекен

пурнăç хăех пулнă-çке,

юратуран хаклăрах

укçи-тенки пулнă-çке.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн