Кĕтнĕ хăна

Николай Васильев | Халап | 4 138


1

Ĕçпе эп çӳретĕп чăваш ялĕнче —

Çĕн юрă пухатăп ялйыш хушшинче.

Кăçал эп ĕçлерĕм Каçал салинче,

Легенда итлерĕм, вăл — Ленин çинчен.

Çыратăп яланлăх ăна хут çине:

Пĕлсе тăтăр халăх пулса иртнине.

 

2

Хисеплĕ çын — Ленин, Владимир Ильич,

Çĕн кун пехилленĕ ĕçчен çын валли.

Хисеплĕ çын — Ленин, хăватлă чĕре,

Пĕртанлăх пилленĕ, çын тунă пире.

Çавна шута илнĕ ĕçчен чăвашсем:

Парне пухас тенĕ ыр çыншăн вĕсем.

Пĕрле шухăшланă, йышпа пухăнса,

Ходок туса янă çынсем суйласа.

Пуху çирĕплетнĕ чи сумлă çынсем.

Çула хатĕрленнĕ, хумханнă хăйсем:

— Каятпăр-çке, — тенĕ, — Мускав хулине,

Тăратпăр-çке, — тенĕ, — çулпуçăн умне.

 

3

Суйланă йыш кайнă Мускав хулине,

Çитсессĕн пуç тайнă хула илемне.

Чăнах та, Мускавăн илемĕ çук мар:

Курса çӳре, савăн — епле вăл капмар!

Çĕршывăн илемĕ, шур чуллă Мускав —

Пăхса тăранаймăн, мĕн чухлĕ хускав!

Ильич тăван килĕ, Çĕршывăн чĕри —

Курма юри килĕн, эс килĕн юри!

Мĕнле ырă халăх, мĕнле ыр çынсем —

Юлать асăнмалăх кунта курнисем!

 

4

Ак Кремль керменĕ. Хуллен çех утан.

Хисеплĕ çын — Ленин ĕçлет-çке кунта!

Такам та именĕ кунта кĕнĕ чух:

Кунта ĕçлет Ленин — кĕме хăю çук.

— Кĕрер пулĕ, — теççĕ ялтан килнисем,

Сикеççĕ тухаслăн вĕсен чĕрисем.

Ак алăк та уçă — кĕме илĕртет.

Ĕçхалăх çулпуçĕ: «Мала иртĕр!» — тет.

Ятуллăн тăраççĕ ялтан килнисем,

Сăмах чĕнеймеççĕ — именчĕк вĕсем.

Пĕри хăюланчĕ — пуçларĕ сăмах.

Сăмахĕ шăранчĕ, кур-ха, аванах:

— Ялтан эпир килнĕ, Владимир Ильич,

Ятнех илсе килнĕ парне сан валли.

Пиртен йышăнсамăр хисеплĕ парне,

Пиртен йышăнсамăр чăваш юр-варне!

Умра тăрать Ленин хавассăн кулса,

Сăпайлăн, ĕлккеннĕн калать пуç тайса:

 

— Пыма килĕшетĕп — чĕнетĕр пулсан,

Кĕçех ак çитетĕп, ĕçрен пушансан.

Парнешĕн — йыхравшăн сире тавтапуç! —

Пуплет-çке йăвашшăн аттемĕр-çулпуç.

Мĕнле ырă çын вăл, мĕнле ыр чĕре! —

Пурне те-çке çывăх курать тĕнчере.

Ал панă та тухнă çулпуç хăнисем,

Телейлĕн пуç тайнă вĕсем тĕлĕнсе:

— Те чăн ку, те тĕлĕк — май çук ĕненме,

Чăваш çынни ĕлĕк çакна сĕмленмен.

 

5

Кĕç поезд çитерне яла вĕсене —

Ял тăрăх вĕçтернĕ Мускав хыпарне:

— Килет Ленин, — терĕç, — часах хăнана.

Юр-вар хатĕрлерĕç — хуть кил паянах.

Куллен хăна кĕтрĕç ĕçчен чăвăшсем,

Кĕтсе илеймерĕç — кулянчĕç вĕсем:

— Ильич килеймерĕ Чăваш çĕршывне —

Мĕн-ма тупаймарĕ кăштах вăхăтне?..

Ильич килме тивĕç — кĕтеççĕ çынсем,

Хăнашăн ыр çимĕç усраççĕ вĕсем.

Ах, çук, килеймерĕ Ильич хăнана,

Ах, çук, çитеймерĕ — мĕн пулнă ăна?..

Иртсе кайрĕ уйăх, иртсе кайрĕ çул, —

Килсе çитрĕ хурлăх — нимле тӳсме çук!

Ах, вилнĕ-çке Ленин, Владимир Ильич, —

Епле-ши çĕкленнĕ хăр вилĕм алли?!

Ах, сивĕ-çке, сивĕ! Ах, сивĕ январь! —

Чуна пырса тиврĕ хăрушă хыпар.

Ах, сивĕ хĕл кунĕ! Ах, сивĕ хĕсет! —

Ĕçхалăхĕн чунĕ епле-ши тӳсет?

Ĕçхалăхĕн чунĕ кӳтмест сивĕрен,

Кӳтет халăх чунĕ Ильич вилнĕрен.

Ах, сивĕ хĕл кунĕ! Хаяр çил вĕрет! —

Ĕçхалăхĕн чунĕ пĕр сассăр йĕрет.

Ытла та-çке йывăр — чуна хытăран:

Тăван пек чи çывăх çынна пытаран!

Йăтса тăратасчĕ, чĕртесчĕ ăна, —

Калле тавăрасчĕ çак йывăр чăна!

Çук ĕнтĕ, вăл вилнĕ, уçаймĕ куçне, —

Усал вилĕм илнĕ ыр çын пурнăçне.

Ытла та-çке йывăр — çук ĕнтĕ çулпуç.

— Аттемĕр! Ан çывăр, тăрса куçна уç!—

Текех вăл тăраймĕ, уçаймĕ куçне, —

Чĕркĕмĕл тумламĕ ӳкет çĕр çине.

Йĕрет ĕç этемĕ, йĕрет ыр чĕре:

— Чĕр пурнăç хĕлхемĕ кĕрет-шим çĕре?! —

Йĕрет ĕç этемĕ, чунне хытарса.

(Çук ĕнтĕ, чĕртеймĕн ăна макăрса.)

Хисеплĕ çын — Ленин, манмастпăр сана,

Пире эс пилленĕ чăн ыр самана.

Эс пулăн, аттемĕр, ялан пирĕйпе, —

Санпа пĕрле эпĕр чунпа-чĕрепе.

Халь эс канлĕ çывăр — ыр пиллĕх сана!

Аса илме йывăр синкерлĕ куна...

 

6

Ялта ĕненмеççĕ Ильич вилнине:

— Килет вăл ак, — теççĕ, — Чăваш çĕршывне.

Шавах йăпатаççĕ вĕсем хăйсене:

Ильич сăмах панă — тытать сăмахне.

Чăваш ĕççыннийĕ пăхать çул çине —

Чăваш ĕççыннийĕ кĕтет хăнине:

Епле-ха ан тыттăр Ильич сăмахне?!

Епле вăл ан пытăр Чăваш çĕршывне?!

 

7

Ак кур: хăнана вăл пĕр вĕçĕм килет,

Килет те кĕрет вăл кашни ыр киле.

Ыр кăмăллă Ленин яла шав килет:

Килет кĕнекенĕн, хаçатăн килет.

Ыр чунлă пулмашкăн пире вăл сĕнет,

Чăн пурнăç тумашкăн пире вăл чĕнет!

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: