Пурăнас килет

Валентин Урдаш | Поэма | 21 558


Ут чупать,

Ут юртать.

Тăван ялăм юлать.

Сыв пулсам, тăван ял, тăван кас, тăван кил

Çӳçĕме турасам, çурхи çил, ачаш çил.

Каясси пит инçе,

Килесси — темĕнле,

Çавăнпа тек пăхап

Тăван ял еннелле.

 

Эп пăхап ямшăка — лашана çавăрать,

Умăмра хĕр тăрать,

Чун савни хăй тăрать.

«Йăли пур авалтан салтака ăсатма,

Чĕрине пусарма, — тет старик, — ăшатма.

Юрататăн пулсан,

Ан шиклен, ан вăтан,

Салтак сывă юлсан,

Туйĕ тухмĕ ялтан.

Çĕр çулхи ман чĕре

Тĕрĕсне калакан,

Эп сисни,

Эп пĕлни

Тĕрĕсе тухакан,

Мăшăр савнă чĕре,

Эп пĕлетĕп сире...»

Яш çын лек калаçать çĕр çулхи Упамсар,

Вăтанса çеç ларать хĕр-пике юнашар.

Ут чупать,

Ут юртать,

Пăр-р! тусан тустарса,

Хĕр ларать юнашар чĕрене çунтарса.

Куçĕ — çĕмĕрт çырли,

Çĕр çырли — хĕр тути.

Хуп-хура куç харши —

Икĕ мăшăр çунат.

Çумăмра — ман варли,

Асăмра — ун утти.

Уйрăлсан савнирен çут тĕнче тем сунать,

Ма, тăванăм, чăнах, тĕнче тăнăç мар-ши?

Çавăнпа ăш вĕрет, çавăнпа чун çунăть.

Пăхаймасть ман çине чун савни, хĕр-пике,

Юратсан, çамрăк чух, вăтанатăн иккен.

Çĕр çулхи Упамсар йăлт пĕлет, йăлт чухлать,

Ик чуна ăс пама калаçмашкăн пуçлать:

«Эсир тăнлăр мана, ват çынна, ват ăса,

Ваттине итлекен кĕрес çук намăса.

Чи малтан салтака вĕрентем, ăс парам,

Хамăр пек çын пулма ăс парса ăсатам:

Кашкăр пулчĕ тăшман, эсĕ пул арăслан,

Кашкăрсен умĕнче эсĕ ан намăслан,

Çăхан пулчĕ тăшман, ăмăрткайăк эс пул,

Вĕсене эс ан ларччĕ кунçул.

Çĕлен пулчĕ тăшман, аçа-çиçĕм эс пул,

Çĕлене-калтана çунтарса янă пул.

Шăпчăкпа — шăпчăк пул,

Тăшманпа — тăшман пул,

Ялйыш пек, хамăр пек, ĕмĕрне маттур пул.

Хăв хĕрне, савнине, хăв вилсен те ан ман,

Юратма пĕлене çĕнеймен-ха тăшман.

Эс каймастăн вилме,

Эс каятăн килме,

Ун валли,

ху валли

Ырă пурнăç илме,

Хăвăртрах тăшмана эс пĕçерт,

Эс пĕтер.

Çуманти шăпчăкна ан вĕçерт

Ан вăçерт.

Авалхи йăлапа

Халĕ тăвăр тупа,

Пĕр-пĕрне манмасса,

Пĕр çын пек пуласса.

Пирĕн ял хĕрĕсем,

Пирĕн ял кинĕсем

Савнине-мĕшăрне салтака ăсатсан

Ят яман алхасса,

Пурăнаç ăс тытса,

Арçын пек ĕçлесе,

Килйышне тăрантса.

Эп шанатăп, ачам, ват çынна итлессе

Аннӳ пек,

инкӳ пек

Салтакна кĕтессе».

Упамсар умĕнче,

Хăй каччи çумĕнче,

Сар хĕвел умĕнче

Сар хĕр пачĕ сăмах.

Вăрçă çук пек чăнах,

Илемленчĕ тĕнче,

Хĕвел пăхрĕ кулса тӳперен пуç çинче.

Хĕр-пике сăмахне,

Шухăшне-ĕмĕтне.

Хут çине ӳкерем,

Юрăпа систерем:

«Эс ан манччĕ мана,

Эпĕ манмăп сана.

Çĕмĕрт пек хура çӳç кăлкан пек пуличчен,

Эп вăййа тухас çук эс кайса киличчен».

 

...Эп çӳрерĕм вутра,

Эп çӳрерĕм ютра,

Тăшмансен умĕнче,

Тăшмансен хыçĕнче.

Пăшалпа-тупăпа,

Вилĕмпе-тупăкпа

Ахăрса-çухăрса килекен кунсенче.

Эп юрларăм юрра,

Пурнăç патăм юрра,

Сĕм вăрман варринче,

Çапăçу хирĕнче:

Çулăмпа-тĕтĕмпе,

Вилĕмпе-сĕрĕмпе

Чыхăна-чыхăна иртекен каçсенче.

Миçе хут аманман,

Миçе хут сывалман,

Вилĕмпе вилĕме миçе хут тĕл пулман.

Вилĕмпе кĕрешсе,

Вилĕме çĕнтерсе

Тăшмансен хыçĕнчен

Миçе хут-ши тухман!..

 

Мĕн курни,

Мĕн тӳсни,

Паян кун асăмра:

Чĕремре-чунăмра,

Сăввăмра-юррăмра.

 

Иккĕмĕш çавра

Юханшыв юппинче,

Çӳллă ту тӳпинче,

Çӳллĕ ту тӳпинче,

Çӳллĕ ту айĕнче,

Пысăк мар,

Пĕчĕк мар,

Курăнать пĕр сала

Çав сала вĕçĕнче,

Чугун çул çумĕнче,

Пысăк çурт — йывăçран,

Калпакки — калайран,

■ Страницăсем: 1 2 3 4 5 6 7

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: